ابوالیسر سلمی(خام)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابواليَسَر سَلَمى: كَعب‌بن عمروبن‌عَبّاد(۶۱) يا‌كعب‌بن عمروبن مالك‌بن عمروبن عَبّاد(۶۲)، از بيعت‌كنندگان در عقبه دوم
ابواليسر از تيره بنى‌سَلمه بود(۶۳) و چون بنى‌سلمه تيره‌اى از بنى‌عَدىّ است، واقدى او را از بنى‌عدىّ مى‌داند.(۶۴) او از انصار• است و در دومين بيعت عقبه با پيامبر(صلى الله عليه وآله)بيعت كرد و در ۲۰ سالگى در غزوه بدر• حضور يافت و با اين‌كه چندان نيرومند نبود، عباس‌بن‌عبدالمطّلب را به اسارت گرفت. بر اساس روايتى وقتى پيامبر درباره اسارت عباس‌بن‌عبدالمطلّب از او پرسيد، گفت: اى رسول خدا! مردى مرا كمك كرد كه پيش از اين، او را نديده بودم و قيافه او چنين و چنان بود. حضرت فرمود: فرشته‌اى كريم تو را يارى داده است.(۶۵) ابواليسر در همين غزوه، پرچم مشركان را از ابى‌عَزيزبن‌عُمَير ستاند.(۶۶) وى در غزوه اُحُد•، خندق• و ديگر جنگ‌ها حضور داشت(۶۷) و در جنگ خيبر• به دستور پيامبر(صلى الله عليه وآله) دو گوسفند به غنيمت گرفت تا سپاهيان از آن تغذيه كنند.(۶۸) از آن پس تا جنگ صفين كه در كنار على(عليه السلام) قرار داشت، اطلاعى از وى در دست نيست.(۶۹) نام وى در ميان‌شهود پيمان نامه حكميت از اصحاب امام‌على(عليه السلام) آمده است.(۷۰) او واپسين فرد از بازماندگان جنگ بدر بود و در مدينه به سال ۵۵هجرى درگذشت.(۷۱)
ابواليَسَر در شأن نزول:
۱.گفته‌اند: ابواليَسَر در سال صلح حديبيه، مُحرِم به احرام عمره بود و گورخرى را با نيزه شكار كرد. به او تذكّر دادند و حكم آن را از رسول خدا(صلى الله عليه وآله)پرسيد كه آيه ۹۵ مائده/۵ (مائده:۹۵)نازل شد و شكار در حال احرام را ممنوع كرد: «لاتَقتُلُوا الصَّيدَ و اَنتُم حُرُم».(۷۲)۲. در روايتى از ابن‌عباس آمده است كه ابواليَسَر هنگام فروش خرما، با زن غريبه‌اى مواجه و مرتكب گناهى شد; سپس پشيمان شده، با دو تن از صحابه در ميان گذاشت. آنان وى را به استغفار و كتمان توصيه كردند; امّا نپذيرفت و قضيه را به آگاهى پيامبر رساند. پيامبر وى را توبيخ كرد و اين آيه نازل شد(۷۳): «واَقِمِ الصَّلوةَ طَرَفَىِ النَّهارِ وزُلَفـًا مِنَ الَّيلِ اِنَّ الحَسَنـتِ يُذهِبنَ السَّيِّـاتِ ذلِكَ ذِكرى لِلذّكِرين= و در دو طرف روز و نخستين ساعات شب، نماز• را به‌پادار; زيرا خوبى‌ها، بدى‌ها را از بين مى‌برد. اين براى پندگيرندگان، پندى است». (هود: ۱۱۴) در نقل ديگرى كه طبرى از خود وى روايت كرده، آمده است كه رسول خدا پس از شنيدن سخن وى، لحظه‌اى خاموش ماند تا جبرئيل نازل شد. آن‌گاه پيامبر(صلى الله عليه وآله) آيه پيشين را بر او خواند. شخصى پرسيد: آيا اين آيه ويژه او است يا براى همه مردم؟ پيامبر فرمود: براى همه مردم است.(۷۴)ميبدى ذيل روايت را به‌گونه ديگرى نقل كرده و آورده است كه رسول خدا پس از آگاهى از امر وى براى نماز عصر حاضر شد و پس از نماز، جبرئيل اين آيه را نازل كرد. پيامبر از ابواليسر پرسيد: آيا در اين نماز با ما بودى؟ پاسخ داد: آرى. فرمود: اين نماز، كفّاره آن گناهت بود.(۷۵)
منابع
الاستيعاب فى معرفة الأصحاب; اُسدالغابة فى معرفة الصحابه; البداية والنهايه; تفسيرالقرآن العظيم، ابن‌كثير; جامع‌البيان عن تأويل آى القرآن; روح‌المعانى فى تفسيرالقرآن العظيم; سير اعلام النبلاء; السيرة‌النبويه، ابن‌هشام; الطبقات الكبرى; كشف‌الاسرار و عدة‌الابرار; مسند احمدبن‌حنبل; المغازى; وقعة صفين.
(۶۱). المغازى، ج۱، ص۱۷۰.
(۶۲). اسدالغابه، ج۶، ص۳۲۶.
(۶۳). الاستيعاب، ج۴، ص۳۴۰.
(۶۴). المغازى، ج۱، ص۱۷۰.
(۶۵). الطبقات، ج۴، ص۸.
(۶۶). الاستيعاب، ج۴، ص۳۴۰.
(۶۷). الطبقات، ج۳، ص۴۳۶.
(۶۸). السيرة النبويه، ج۳، ص۳۳۵; البداية و النهايه، ج۴، ص۱۵۷.
(۶۹). الاستيعاب، ج۴، ص۳۴۰.
(۷۰). وقعة صفين، ص۵۰۶.
(۷۱). سير اعلام النبلاء، ج۲، ص۵۳۷.
(۷۲). روح‌المعانى، مج۵، ج۷، ص۳۴.
(۷۳). مسند احمد، ج۱، ص۴۰۶; تفسير ابن‌كثير، ج۲، ص۴۸۰.
(۷۴). جامع‌البيان، مج۷، ج۱۲، ص۱۷۸; تفسير ابن‌كثير، ج۲، ص۴۸۰.
(۷۵). كشف‌الاسرار، ج۴، ص۴۵۴.
