ابوسلمه عبدالله بن عبدالاسد خام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَبوسَلَمه، عبدالله بن عبدالاسد بن هلال (د ۴ق/۶۲۵ م)، صحابي و برادر رضاعي پيامبر (ص). مادرش بَرّره، دختر عبدالمطلب (ابن سعد، ۳/۲۳۹) و خود پسر عمة پيامبر (ص) بود. وي از زني ثُوَبيه نام كه پيش از حليمه مُرضعة پيامبر (ص) بود، شير خورد و از آن رو برادر رضاعي پيامبر نيز شمرده مي شود (همو، ۱/۱۰۸). وي از نخستين كساني بود كه اسلام آورد (ابن اسحاق، ۱۴۳؛ ابن سعد،۳/۲۳۹) و همراه همسرش با گروه معدودي در هجرت اول به حبشه رفت (ابن اسحاق، ۱۷۶؛ ابن سعد، ۱/۲۰۴). چون خبر مسلمان شدن مردم مكه به آنان رسيد، وي همراه مهاجران از حبشه بازگشت و چون از نادرستي خبر آگاه شد، از بيم آزار مشركان در جوار و پناه دايي خود ابوطالب،به مكه درآمد (ابن اسحاق، ۱۶۴؛ ابن هشام، ۲/۵). ابوسلمه همچنين با نخستين گروه از مسلمانان به مدينه هجرت كرد (همو، ۲/۱۱۲ ـ ۱۱۳). پيش از غزوة ذوالعشيرة، پيامبر اكرم او را در مدينه به جانشيني خود گماشت (واقدي، ۱/۷؛ ابن هشام، ۲/۲۴۸). وي در غزوة بدر شركت داشت (همو، ۲/۳۳۹) و در غزوة احد زخمي به او رسيد و به خانة خود بازگشت. چندي بعد همراه پيامبر (ص) براي جنگ به حمراء الاسد رفت (واقدي، ۱/۳۴۰ ـ ۳۴۱). پس از مراجعت به مدينه يك ماه به مداواي زخم خود پرداخت، تا اينكه در آغاز محرم ۳ق، پيامبر (ص) او را در رأس ۱۵۰ تن به سوي بني اسد فرستاد (همانجا). در بازگشت به مدينه، زخم كهنة او ناسور شد و به همان علت درگذشت و در مدينه به خاك سپرده شد (واقدي، ۱/۳۴۳؛ ابن سعد، ۳/۲۴۰؛ بلاذري، ۱/۲۰۷). به هنگام نزع، پيامبر (ص) بر بالين او حضور داشت و پس از مرگ چشمان او را بر هم نهاد (ابن سعد، ۳/۲۴۱). ام سلمه زوجة او نيز پس از درگذشت ابوسلمه در اواخر شوال سال ۴ق به عقد نكاح پيامبر (ص) درآمد (واقدي، ۱/۳۴۴). از ابوسلمه حديثي نقل شده است (احمد بن حنبل، ۴/۲۷). عمر يكي از پسران ابوسلمه، در جنگ جمل در سپاه امام علي (ع) بود و از طرف آن حضرت والي بحرين شد (ابن قتيبه، ۱۳۶)، سپس والي فارس و به قولي حلوان و ماه و ماسبذان شد (بلاذري، ۱/۴۳۰).
مآخذ: ابن اسحاق، السير و المغازي، به كوشش سهيل زكار، بيروت، ۱۳۹۸ق/ ۱۹۷۸ م؛ ابن سعد، محمد، الطبقات الكبري، بيروت، دار صادر؛ ابن قتيبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، به كوشش ثروت عكاشه، قاهره، ۱۹۶۰م؛ ابن هشام، السيرة النبوي‌ـة، به كوشش مصطفي سقّا و ديگران، قاهره، ۱۳۷۵ق/ ۱۹۵۵ م؛ احمد بن حنبل، مسند، قاهره، ۱۳۱۳ ق؛ بلاذري، احمد بن يحيي، انساب الاشراف، به كوشش محمد حميد الله، قاهره، ۱۹۵۹ م؛ واقدي، محمد بن عمر، كتاب المغازي، به كوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶ م.
