• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوعلی صالح بن محمد جزره

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


جَزَرَه ابوعلی صالح بن محمد بغدادی بخاری اسدی (۲۱۰-۲۹۴ هـ)، از محدثان اهل‌سنت در قرن سوم هجری قمری بود.


ابوعلی صالح بن محمد بن عمرو بن حبیب بغدادی بخاری اسدی، ملقب به جزره، گویند: علت ملقب شدن وی به «جزره» آن بود که در هنگام قرائت بر بعضی از مشایخ، کلمه «خَرزَة» را به اشتباه «جَزَرة» خواند.
[۱] ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۱۰۲.    

صالح بن محمد را به عنوان حافظ بزرگ، حجت و محدث شرق ذکر کرده‌اند. برخی بر این باورند که او در عصر خودش در عراق و خراسان از جهت حافظه همانندی نداشت،
[۲] زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۳، ص۱۹۵.    
[۳] ابن‌تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۳، ص۱۶۱.    
تا آنجا که مدتی در ماوراءالنهر به کمک حافظه خود حدیث نقل کرد و اشتباهی از او گرفته نشد.
[۴] یافعی، عبدالله بن اسعد، مراة الجنان، ج۲، ص۱۶۶.    

صالح در سال ۲۵۳ هـ به نیشابور رفت و بعد از مدتی به مرو سفر کرد و در سال ۲۶۶ هـ به بخارا رفت و مورد توجه امیر اسماعیل بن احمد سامانی (حکومت ۲۷۹-۲۹۵ هـ) قرار گرفت و در همان‌جا ازدواج کرد.
[۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۲۴-۲۷.    
[۶] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۳۱.    

خطیب بغدادی او را ثقه، عارف، صدوق و شوخ‌طبع معرفی کرده است.
[۷] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۹، ص۳۲۲-۳۲۴.    
[۸] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۶، ص۱۵۶.    


صالح بن محمد در سال ۲۱۰ هـ در کوفه
[۹] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۹، ص۳۲۷.    
[۱۰] ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۳، ص۵۲.    
یا ۲۰۵ هـ در بغداد
[۱۱] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۱۵۹.    
متولد شد.

صالح بن محمد در بخارا سکونت کرد و برای کسب دانش و اخذ حدیث به بلاد مختلف از جمله شام، مصر و خراسان سفر کرد و از بزرگانی چون یحیی بن معین، سعید بن سلیمان، ابونصر تمار
[۱۲] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۹، ص۳۲۲.    
[۱۳] ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۳، ص۳۹۶.    
[۱۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۲، ص۱۶۲.    
و احمد حنبل حدیث شنید.
مسلم بن حجّاج، احمد بن علی بن جارود اصفهانی و خلف بن محمد خیام از وی روایت کرده‌اند.

کتاب‌های النوادر، تفسیر القرآن و الجرح و التعدیل آثار صالح بن محمد است.
[۱۵] بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۲۲.    


صالح بن محمد در ذی حجه سال ۲۹۳ یا ۲۹۴ در بخارا درگذشت.
[۱۶] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۹، ص۳۲۷.    
[۱۷] ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۵۵۳.    
[۱۸] ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۴۲۵.    


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۱۹] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۶، ص۳۸۳.
[۲۰] ذهبی، محمد بن احمد، المعین فی طبقات المحدثین، ص۱۰۵.    
[۲۱] ذهبی، محمد بن احمد، دُوَل الاسلام، ص۱۶۱.


۱. ↑ ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۱۰۲.    
۲. ↑ زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۳، ص۱۹۵.    
۳. ↑ ابن‌تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۳، ص۱۶۱.    
۴. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مراة الجنان، ج۲، ص۱۶۶.    
۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۲۴-۲۷.    
۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۳۱.    
۷. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۹، ص۳۲۲-۳۲۴.    
۸. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۶، ص۱۵۶.    
۹. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۹، ص۳۲۷.    
۱۰. ↑ ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۳، ص۵۲.    
۱۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۱۵۹.    
۱۲. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۹، ص۳۲۲.    
۱۳. ↑ ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۳، ص۳۹۶.    
۱۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۲، ص۱۶۲.    
۱۵. ↑ بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۲۲.    
۱۶. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۹، ص۳۲۷.    
۱۷. ↑ ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۵۵۳.    
۱۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۴۲۵.    
۱۹. ↑ ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۶، ص۳۸۳.
۲۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، المعین فی طبقات المحدثین، ص۱۰۵.    
۲۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، دُوَل الاسلام، ص۱۶۱.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۳۹۹، برگرفته از مقاله «ابوعلی صالح بن محمد بغدادی».



جعبه ابزار