• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابونصر احمد بن حاتم باهلی جرمی بغدادی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابونصر احمد بن حاتم باهلی جرمی بغدادی (حدود ۱۶۰-۲۳۱ هـ)، لغوی، نحوی و از ادیبان قرن دوم و سوم هجری قمری بوده است.



تاریخ و زادگاه احمد باهلی به درستی روشن نیست. به گفته ابن‌ندیم، باهلی در هفتاد و چند سالگی درگذشته است، پس می‌توان گفت که ولادت وی در حدود ۱۶۰ هـ بوده است.
باهلی خواهرزاده اصمعی بود و نزد وی دانش آموخت و بعدها به روایت آثار او پرداخت. افزون بر آن، لغت و ادبیات عرب را از ابوعبیده، ابوزید انصاری و ابوعمرو شیبانی روایت کرده است.
او را در زمره راویان موثق دانسته‌اند. ایشان با مشاهیر علم و ادب نظیر محمد بن زیاد اعرابی و یعقوب بن سکیت دوستی و مجالست و مباحثه داشت.
[۷] زجاجی، عبدالرحمن بن اسحاق، مجالس العلماء، ج۱۹، ص۲۸۲.

ابراهیم حربی و ابوالعباس ثعلب در محضر او دانش آموختند و از وی روایت کردند.


باهلی در حدود ۲۲۰ هـ به دعوت خصیب بن اسلم به اصفهان سفر کرد و آثار اصمعی و گزیده‌هایی از اشعار جاهلی و اسلامی را در آنجا باز خواند، ایشان پس از چند ماه عازم حج شد و آن گاه به بصره بازگشت و سرانجام در سال ۲۳۱ هـ درگذشت.


آثار و تالیفات باهلی از این قرار است: کتاب الابل، کتاب ابیات المعانی، کتاب الزرع و النخل، کتاب الخیل، کتاب الشجر و النبات، کتاب اللبا و اللبن، کتاب اشتقاق الاسماء، الطیر، کتاب ما یلحن فیه العامة و کتاب الجراد.


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۱۹] سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۸، ص۱۴۹.

۱:۱۶.


۱. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۷۹.    
۲. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۲۲۶.    
۳. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۹، ص۱۴۵.    
۴. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۰۱.    
۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۷، ص۳۵.    
۶. زجاجی، عبدالرحمن بن اسحاق، مجالس العلماء، ج۱، ص۲۱۶.    
۷. زجاجی، عبدالرحمن بن اسحاق، مجالس العلماء، ج۱۹، ص۲۸۲.
۸. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۳۳۶.    
۹. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۱، ص۲۲۷.    
۱۰. ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۲۶.    
۱۱. ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۰، ص۳۳۸.    
۱۲. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۷۹.    
۱۳. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۶، ص۱۸۲.    
۱۴. بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۱، ص۱۳.    
۱۵. زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۱، ص۱۰۹.    
۱۶. کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱، ص۱۸۶.    
۱۷. بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۴۷.    
۱۸. ابن‌تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۲، ص۲۵۹.    
۱۹. سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۸، ص۱۴۹.
۲۰. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، المزهر، ج۲، ص۳۵۰.    
۲۱. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، المزهر، ج۲، ص۳۵۸.    



پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۱۸، برگرفته از مقاله «احمد باهلی».



جعبه ابزار