ابویحیی ابن‌رضوان (خام)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابویحیى اِبْن‌ِ‌رِضْوان، محمد بن رضوان بن محمد بن احمد بن ابراهیم بن ارقم نمیری (د ۱۷ ربیع‌الا¸خر ۶۵۷ق/۱۳ آوریل ۱۲۵۹م(، فقیه مالكى، نحوی و لغوی. وی اهل وادی آش (شهری در اندلس) بود. (ابن‌خطیب، ج ۲، ص۱۴۱) ابن‌رضوان همچنین با حساب و هیأت و هندسه آشنا بوده و گفته‌اند بر یاران زمان خود برتری داشته است. وی صاحب مقامى والا و سیرتى نیكو بود. (ابن‌خطیب، ج ۲، ص ۱۴۱-۱۴۲) او در وادی آش (كحاله، ج ۹، ص۳۱۸) و بعد از مدتى در بُرشانه [از قرای اشبیلیه[ به شغل قضا اشتغال داشته است. (سیوطى، ج ۱، ص۱۰۴) قرائات سبع و لغت را از ابوكرم جودی بن عبدالرحمان فرا گرفته و از دیگران نیز تحصیل علم كرده و در غرناطه همدم و همنشین دانشمندان بوده است. (ابن‌خطیب، ج ۲، ص ۱۴۲) آثار: مهم‌ترین تألیف او كتابى است خطى به نام الاحنفال فى استیفاء ماللخیل من الاحوال (بغدادی، ایضاح، ج ۱، ص۳۱) كه درباره اسب نوشته است و جلد دوم آن كه خود كتاب پرحجمى است در اسكوریال (شم ۹۰۲) موجود است. این نسخه كه برای كتابخانه امیر ابوعبدالله محمد بن نصر، سومین خلیفه نصیریان در غرناطه (۷۰۱- ۷۰۸ق/۱۳۰۱- ۱۳۰۹م) تدوین یافته، به بابهایى تقسیم بندی شده و در آن اشعاری درباره اسبها آمده است. یونس بویگس، خاورشناس اسپانیایى، درباره نویسنده آن پژوهشى دارد. دیگر آثار ابن‌رضوان از این قرار است: الاسطرلاب الخطى و العمل به؛ تقایید منثور و منظوم فى علم النجوم؛ شجرة فى انساب العرب؛ مختصر الغریب المصنف، كه خلاصه كتاب الغریب المصنف ابوعمرو اسحاق بن مرار شیبانى است؛ مختصر احیاء علوم الدین. (ابن‌خطیب، ج ۲، ص ۱۴۲-۱۴۳؛ حاجى خلیفه، ج ۲، ص۱۲۰۹؛ بغدادی، هدیة، ج۲، ص۱۲۶) فهرست منابع: (۱)محمد ابن‌خطیب، الاحاطة، به كوشش عنان محمد عبدالله، قاهره، ۱۳۹۴ق/ ۱۹۷۴م؛ (۲)بغدادی، ایضاح؛ (۳)بغدادی، هدیة العارفین، استانبول، ۱۹۶۷م؛ (۴)حاجى خلیفه، كشف؛ (۵)سیوطى، بغیة الوعاة، به كوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/ ۱۹۶۴م؛ (۶)عمررضا كحاله، معجم المؤلفین، بیروت، ۱۹۵۷م.
