• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابویعقوب اسحاق بن حنین عبادی بغدادی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابویعقوب اسحاق بن حنین عبادی بغدادی نصرانی (۲۱۵-۲۹۸ هـ)، لغت‌شناس، شاعر، مترجم و از طبیبان سرآمد در قرن سوم هجری قمری بوده است.



ابویعقوب اسحاق بن حنین بن اسحاق عبادی بغدادی، مذهب‌اش نصرانی بود
[۱] قفطی، علی بن يوسف، تاریخ الحکماء، ص۸۰.
و در طب سرآمدِ طبیبان عصر خود بود و همچون پدر خویش به ترجمه کتاب‌های یونانی و سریانی به عربی پرداخته است. وی در لغت عرب فصیح بود و چون در عباد، محله‌ای در حیره ساکن بود به او عبادی می‌گفتند.
عبادی به خدمت بعضی از خلفای عباسی درآمد و در اواخر به سبب طبابتی که نمود، از دوستان و محرمان اسرار قاسم بن عبیدالله وزیر معتضد عباسی (خلافت ۲۷۹-۲۸۹ هـ) شد. وی شعر هم می‌سرود.


اسحاق بن حنین، به سال ۲۱۵ هـ در بغداد به دنیا آمد.


ابویعقوب در اواخر عمرش فلج شد و در سال ۲۹۸ هـ در بغداد وفات یافت.


کتاب‌های زیر آثار اوست:
کتاب‌ آداب الفلاسفه و نوادرهم، کتاب‌ اختصار کتاب اقلیدس، کتاب‌ الادویة الموجوده بکل مکان، کتاب‌ اصلاح الادویه المسهله، کتاب‌ اصلاح جوامع الاسکندرانیین علی شرح جالینوس لکتاب الفصول، کتاب‌ ایساغوجی، کتاب‌ صنعة العلاج، کتاب‌ فی النبض، کتاب‌ المقولات، کتاب‌ مقاله فی التوحید، کتاب‌ مقاله فی الاشیاء التی تفید الصحة و الحفظ و تمنع من النسیان، کتاب‌ مختصر صنعة العلاج بالحدید، کتاب‌ الادویة المفرده علی الحروف، کتاب‌ کناش الخف و کتاب‌ تاریخ الاطبّاء.

۴.۱ - کتب ترجمه شده

کتبی که اسحاق ترجمه کرده، عبارت‌اند از:
الحروف طوبیقا (به سریانی)، سوفسطس اسطروشیا، فص الشعر، فص الخطابه، فص سوقسطیا، تفسیر الثانی من کتب ارسطالیس، عدد المقاییس، المحرک الاول لا یتحرک، ارسطراطیس فی مداواة الامراض، الثلاثة الباقیه (فی کتاب ما ذکره فلاطن فی طیماوس)، مختصر قاطیغوریاس، باریمینیاس (العبارة)، الکون و الفساد، سریطوریقا (الخطابه)، انور قطیقا (البرهان)، باری ارمینیاس (العبارة فی المنطق)، الالهیات، النفس، الجدل، النبات و المقالات الاربع فی القضایا بالنجوم علی الحوادث.

۴.۲ - کتب اعراب‌گذاری شده

کتبی که اسحاق آنها را اعراب‌گذاری کرده، عبارت‌اند از:
کتاب المعطیات فی الهندسه و کتاب المجسطی.


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۲۶] دائرة المعارف الاسلامیه، ج۲، ص۹۹.
[۲۸] دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۲، ص۱۸۸۹.



۱. قفطی، علی بن يوسف، تاریخ الحکماء، ص۸۰.
۲. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۸، ص۲۶۶.    
۳. ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۲۰۵.    
۴. زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۱، ص۲۹۴.    
۵. ابن‌ابی‌اصیبعه، احمد بن قاسم، عیون الانباء، ص۲۷۴.    
۶. بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۱۹۸ - ۱۹۹.    
۷. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۰۸.    
۸. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۱۳.    
۹. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۲۷.    
۱۰. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۵۳.    
۱۱. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۵۳.    
۱۲. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۵۲.    
۱۳. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۵۲.    
۱۴. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۲۴.    
۱۵. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۱۷.    
۱۶. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۶۸۳.    
۱۷. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۳۹۷.    
۱۸. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۶۷.    
۱۹. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۰۸.    
۲۰. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۶۶.    
۲۱. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۷۸۱.    
۲۲. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۶۰.    
۲۳. آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۰، ص۸.    
۲۴. ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۱۱۶.    
۲۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۲، ص۱۰۷.    
۲۶. دائرة المعارف الاسلامیه، ج۲، ص۹۹.
۲۷. الیان سرکیس، یوسف، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۴۳۲.    
۲۸. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۲، ص۱۸۸۹.



پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۶۸، برگرفته از مقاله «ابویعقوب اسحاق بن حنین عبادی».



جعبه ابزار