ابویعقوب اسحاق بن سلیمان هاشمی عباسی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابویعقوب اسحاق بن سلیمان هاشمی عباسی (زنده در ۱۷۹ هـ)، فردی بانفوذ و صحاب منصب و از جانب خلفای عباسی امارت و حکومت برخی از سرزمین‌های اسلامی از جمله
مدینه،
بصره،
مصر،
هند،
مکران و
حمص را بر عهده داشته است.
به نوشته
خطیب بغدادی، ابویعقوب اسحاق بن سلیمان بن علی بن عبداللّه بن عباس هاشمی عباسی، از افراد ذی نفوذ و صاحب منصب بود و مدتی از جانب خلفای عباسی امارت و حکومت برخی از سرزمین‌های اسلامی را بر عهده داشت
از جمله
طبری در تاریخ خود به امارت و زمامداری وی از جانب
هارون الرشید (خلافت ۱۷۰-۱۹۳ هـ) و
محمد امین (خلافت ۱۹۳-۱۹۸ هـ) بر مدینه، بصره، مصر، هند، مکران و حمص اشاره کرده
و خطیب بغدادی نیز او را حاکم
ارمنستان در زمان امین دانسته است.
اتابکی می‌نویسد: ولایت هاشمی بر مصر یک سال و اندی بیشتر دوام نیاورد و چون به افزودن
مالیات و خراج از زارعان و کشاورزان اقدام کرد، با مخالفت سخت و فراگیر آنان روبه‌رو شد و حتی به جنگ و درگیری منجر گردید و عده‌ای نیز به قتل رسیدند. هنگامی که گزارش این ماجرا به هارون رسید، بر وی گران آمد و بلافاصله اسحاق را از امارت برکنار، و
هرثمة بن اعین را به جای وی برگزید. این واقعه به سال ۱۷۸ هـ رخ داد.
علاوه بر عرصه سیاسی و زمامداری، از گزارش
ابن‌ندیم استفاده می‌شود که وی سرپرستی گروهی از مترجمان را بر عهده داشته که منکه هندی از آن جمله است و کتاب اسماء عقاقیر الهند را برای اسحاق تفسیر و تشریح کرده است.
اسحاق بن سلیمان، دارای تالیفی به نام التاریخ و السیر بود.
به نوشته
سزگین، این کتاب یکی از مصادر اصلی کتاب بغداد تالیف
احمد بن ابی‌طاهر طیفور (م ۲۸۰ هـ) بوده است.
تاریخ دقیق وفات اسحاق بن سلیمان معلوم نیست، اما بر پایه گزارش
ابن‌سعد، در سال ۱۷۹ هـ در قید حیات بوده و بر جنازه
حماد بن
زید بن درهم نماز خوانده است.
برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۷۳، برگرفته از مقاله «ابویعقوب اسحاق بن سلیمان هاشمی عباسی».
