اتمام حجت بر حواریون (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حواریون، تعبیری قرآنی برای معرفی یاران نزدیک
حضرت عیسی (علیه‌السّلام) است. که
خداوند با فرستادن
مائده آسمانی بر آنان اتمام حجت کرد.
خداوند با فرستادن
مائده آسمانی بر حواریون، با آنان اتمام حجت کرد.
«اذ قال الحواریون یـعیسی ابن مریم هل یستطیع ربک ان ینزل علینا مائدة من السماء... • قال الله انی منزلها علیکم فمن یکفر بعد منکم فانی اعذبه عذابـا لا اعذبه احدا من العــلمین؛
در آن هنگام که
حواریون گفتند: ای
عیسی بن مریم (علیه‌السّلام)! آیا پروردگارت می‌تواند مائده‌ای از آسمان بر ما نازل کند؟ او (در پاسخ) گفت: از
خدا بپرهیزید اگر با
ایمان هستید! • خداوند (دعای او را مستجاب کرد و) فرمود: من آن را بر شما نازل می‌کنم ولی هر کس از شما بعد از آن
کافر گردد (و راه انکار پوید)، او را مجازاتی می‌کنم که احدی از جهانیان را چنان
مجازات نکرده باشم!»
شک نیست که حواریون در این تقاضا نظر سویی نداشتند و هدفشان
لجاجت در برابر
مسیح (علیه‌السّلام) نبود، بلکه در جستجوی آرامش بیشتر و زدودن باقیمانده تردیدها و وسوسه‌های اعماق قلبشان بوده است زیرا بسیار می‌شود که
انسان با
استدلال و حتی گاهی با تجربه، مطلبی را اثبات می‌کند اما چون مساله، مساله مهمی است بقایایی از
وسوسه و شک در زوایای
قلب او می‌ماند، لذا میل دارد با تجربه و آزمایش مکرر، و یا با تبدیل کردن استدلالات علمی به مشاهدات عینی آنها را نیز از اعماق قلب خود ریشه کن سازد، لذا می‌بینیم حتی
ابراهیم (علیه‌السّلام) با آن مقام والای ایمان و یقینش از خداوند تقاضا می‌کند که مساله
معاد را با
چشم خود ببیند تا ایمان علمیش به "عین الیقین" و "شهود"، تبدیل شود.
ولی از آنجا که تعبیر تقاضای حواریون ظاهرا زننده بود، حضرت مسیح (علیه‌السّلام) آن را حمل بر بهانه‌جویی کرد و به آنها اعتراض نمود اما هنگامی که با توضیح بیشتر مقصد خود را روشن ساختند، عیسی (علیه‌السّلام) در برابر آنها
تسلیم شد.
اینکه فرمود: "انی منزلها علیکم" وعده صریح است به انزال، مخصوصا از نظر اینکه با صیغه
اسم فاعل ذکر شده، نه با لفظ
فعل. و از همین جا استفاده می‌شود که مائده مورد سؤال مسیح نازل شده و لو اینکه
مسیحیان از آن خبری ندارند. بعضی از
مفسرین گفته‌اند که مائده نازل نشد کما اینکه صاحب
در‌المنثور و
مجمع البیان و غیر این دو از حسن و مجاهد نقل کرده‌اند که گفته‌اند: مائده نازل نشد، زیرا حواریین وقتی آن شرط مذکور در
آیه را در جواب شنیدند از تقاضای خود صرفنظر کردند. و درخواست کردند که نازل نشود، و گفتند: ما به مائده احتیاج نداریم. از همین جهت مائده نازل نشد. و لیکن حق مطلب این است که ظاهر آیه به خوبی دلالت بر نزول آن دارد. زیرا متضمن وعده صریح به نزول آن است. و حاشا که خدای تعالی با اینکه می‌دانست بزودی حواریین از سؤال خود صرفنظر می‌کنند چنین وعده قطعی و صریحی به آنها بدهد. آری وعده‌ای که در آیه است صریح است، ولی شرطی که در آن ذکر شده صریح و قطعی نیست، بلکه مشروط و مربوط به
کفر بعد از نزول است، به عبارت دیگر نخست وعده قطعی و بدون قید و شرطی به انزال مائده داده و سپس تعذیب بر کفر را متفرع بر آن نموده است، نه اینکه مشتمل باشد به وعده به انزال، مشروط بر اینکه آنان عذاب تخلف و کفر را بپذیرند تا در نتیجه مشروط که وعده به انزال است با نبودن شرط که قبول عذابست منتفی شود. و مائده با استعفای آنان نازل نگردد (دقت فرمائید).
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «اتمام حجت بر حواریون».
