اجماع ظنی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

اجماع ظنی به اجماع مفید ظنّ به حکم شرعی ، یا اجماع محتمل التحقّق اطلاق می‌شود.

---

اجماع ظنی، مقابل اجماع قطعی است.

---

این اصطلاح در کتاب‌های اصولی شیعه و سنی به کار رفته است و برای آن معانی متفاوتی ذکر شده است؛ از جمله:
۱. اجماع ظنی، اجماعی است که از آن، ظن به حکم شرعی به دست آید؛ این اصطلاح - بنا بر حجیت خبر واحد - اجماع منقول به خبر واحد را شامل می‌شود، و مقابل اجماع قطعی است که شامل اجماع محصّل برای تحصیل کننده و اجماع منقول به تواتر می‌گردد.
۲. بعضی از اصولیون اهل سنت اجماع مدرکی را دوگونه دانسته‌اند:
الف. اجماع قطعی؛ یعنی اجماعی که بالفعل محقق شده و مستند به نص شرعی معتبر است و مجال بحث در آن وجود ندارد؛
ب. اجماع ظنی؛ یعنی اجماعی که تحقق آن معلوم نیست، زیرا متکی به اجتهادهای ظنی صرف بوده و بر نص شرعی تکیه ندارد.
۳. برخی از اهل سنت ، اجماع صریح - اجماعی که مجتهدان یک عصر رأی خود را به صراحت درباره واقعه‌ای اظهار نمایند - را قطعی الدلاله می‌دانند و بعضی از آن‌ها منکر آن را کافر می‌شمارند؛ اما اجماع سکوتی - اجماعی که بعضی از مجتهدان درباره یک واقعه سکوت نمایند - را غیر قطعی و مظنون می‌دانند، زیرا رأی گروهی از مسلمانان است، نه همه آن‌ها.

---