احمد حمدی تنپنر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَنپِنَر، احمد حمدی (یا تان پینار)،
شاعر و داستان نویس ترک که در ۱۳۱۹/ ۱۹۰۱ در
استانبول به دنیا آمد.
پدرش، قاضی حسین، اهل باطوم بود. تنپنر پس از فارغ التحصیل شدن از دانشکده ادبیات استانبول، از ۱۳۰۲ تا ۱۳۱۱ ش/ ۱۹۲۳ـ ۱۹۳۲ در مدرسه های آناطولی تدریس کرد، سپس به تدریس
تاریخ هنر ، زیبایی شناسی و اسطوره شناسی در دانشکده هنرهای زیبای استانبول پرداخت. در ۱۳۰۹ ش /۱۹۳۰ مجله گوروش را با احمد تَجَر منتشر کرد. از ۱۳۱۸ تا ۱۳۲۱ ش/ ۱۹۳۹ـ ۱۹۴۲ استاد ادبیات دانشگاه استانبول، و از ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۵ ش/ ۱۹۴۲ـ ۱۹۴۶ نماینده مجلس شورا بود. پس از ۱۳۲۵ ش/ ۱۹۴۶ برای تدریس به دانشگاه استانبول بازگشت. آثار او در مجله‌هایی چون درگاه، ملی مجموعه، حیات، گوروش، وارلیق، الوش، اولکو، عائله و روزنامه های تان و جمهوریت منتشر می‌شد. تنپنر در ۱۳۴۱ ش/ ۱۹۶۲ درگذشت.
وی از فعالترین نویسندگان متجدد ترک بود. ابتدا شعر می‌سرود و سپس به نوشتن مقاله، رمان، داستان کوتاه، نقد ادبی و تاریخ ادبیات روی آورد.
آثارش تا ۱۳۱۱ ش/ ۱۹۳۲ تحت تأثیر ادبیات و اندیشه های غربی بود، اما از آن پس در جستجوی تلفیقی از سنّت‌های غربی و شرقی بود. رمان مشهور او، «آرامش»، سرشار از معضلات روان شناختی و تحلیل آنها، مباحث تاریخی و معماری و تضاد غرب و شرق است. تنپنر سعی داشت به جای نمایش واقعیت‌های آشکار زندگی مردم، واقعیت‌های نهفته در طبیعت درونی آنان را مطرح کند. گفته‌اند که کاربرد طبیعت و رجوع به افسانه های بومی، که مشخصه آثار اوست، بازتاب تجارب کودکی خود وی است. بهترین نمونه از سبک شعری او، «ایام در بورسه» است. هالمن (هالمن، ص ۲۸) درباره شعر او می‌گوید که او «در شعرهای غنایی ساده که احساسات لطیف را به شکل قطعه های منظم با اوزان هجایی سنّتی بیان می‌کند، تخصص داشت.»
دیگر اثر مشهور تنپنر، «پنج شهر»، درباره برداشت‌های او از شهرهای استانبول، بورسه، قونیه، ارزروم و آنکاراست.
برگزیده ای از آثار او عبارت‌اند از:
«آهنگ ماهور»، ۱۹۴۴ـ۱۹۴۵؛
«آرامش»، ۱۹۴۹؛
«افراد پشت صحنه»، ۱۹۵۰؛
«مؤسسه تنظیم ساعات»، ۱۹۶۱؛
«اشعار»، ۱۹۶۱؛
«رؤیاهای عبداللّه افندی»، ۱۹۴۳؛
«باران تابستانی»، ۱۹۵۵؛
«تاریخ ادبیات ترک در قرن نوزدهم»، ۱۹۴۹؛
«یحیی کمال: مقاله‌هایی درباره ادبیات»، ۱۹۶۹ (بعد از مرگ وی منتشر شد)؛
«آنچنانکه زیستم»، ۱۹۷۰.
(۱) Tahir Alangu, Cumhuriyetten sonra hikaye ve roman , III , Istanbul ۱۹۶۵.
(۲) Talat Sait Halman, Contemporary Turkish literature , Rutherford ۱۹۸۲.
(۳) Mehmet Kaplan, íiir tahlilleri , Istanbul ۱۹۶۵.
(۴) idem, Tanp nar' n íiir dدnyas , Istanbul ۱۹۶۳.
(۵) Mahir غnlد and عmer عzcan, ۲۰ yدzy l Tدrk edebiyat , II , Istanbul ۱۹۹۱.
(۶) Varl k , ۵۳۶, ۱۵ Oct ۱۹۶۰.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد حمدی تنپنر»، شماره۳۹۲۷.
