اختلاف موضوع
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حکم به عدم
اتحاد موضوع؛ از
اسباب رفع
تعارض ظاهری
آیات را اختلاف موضوع گویند.
یکی از اسباب رفع تعارض آیات
قرآن کریم ، اختلاف موضوع است؛ یعنی برخی از آیات قرآن در
ظاهر با هم تعارض دارند؛ اما با تامل و
دقت ،
آشکار می‌شود که موضوعات این آیات مختلف هستند؛ مانند:
(وقفوهم انهم مسئولون)
و (فلنسالن الذین ارسل الیهم ولنسالن المرسلین)
که در این دو آیه می‌فرماید:
روز قیامت از همه سؤال می‌شود؛ در حالی که در آیه ۳۹
سوره الرحمن می‌فرماید: (فیومئذ لا یسال عن ذنبه انس ولا جان)؛
«در آن روز هیچ
انس و جنی از گناهش پرسیده نشود». بنابراین، در بدو نظر، میان آیات، تعارض است. به نقل
سیوطی برخی دو
آیه اول را بر سؤال از
توحید و
تصدیق نبوت ، و آیه سوم را بر نفی سؤال از
دین و
فروع آن
حمل کرده‌اند.
(... حق تقاته...)
که در آن نهایت
تقوا ، و در (فاتقوا الله ما استطعتم)
تقوا به اندازه توان و
استطاعت خواسته شده است.
در
آیه اول، منظور تقوا در توحید و مسائل مربوط به آن، و در آیه دوم، مراد تقوا در
اعمال و رفتار است. البته امروزه مفسران برای موارد فوق، تفسیرهای مقبول‌تری ارائه کرده‌اند.
فرهنگ‌نامه علوم قرآني، برگرفته از مقاله «اختلاف موضوع».
