• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

استصحاب کلی خانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


استصحاب کلی حکم به بقای مستصحب کلّیِ در ضمن افراد است.


استصحاب کلی، استصحابی است که مستصحب ( متیقن سابق ) آن، کلی است؛ به بیان دیگر، هر گاه وجود کلی در ضمن فردی از افرادش یقینی باشد، آن گاه، در بقای آن کلی شک شود و سپس از روی تعبد ، حکم به بقای آن گردد، در این صورت، استصحاب کلی جاری گردیده است؛ برای مثال، یقین وجود دارد که حیوانی در ضمن یک فرد خاص تحقق یافته است، اما مشخص نیست که این حیوان پشه بوده که عمرش از سه روز تجاوز نمی‌کند یا فیل می‌باشد که عمرش طولانی است، در این صورت، اگر بعد از سه روز در بقای حیوان شک شود، این شک ناشی از شک در تعیین نوع حیوان است که در این جا مردد بین فیل و پشه می‌باشد.

درباره اقسام استصحاب کلی اختلاف است؛ مشهور اصولی‌ها آن را سه قسم می‌دانند، ولی برخی دیگر مانند مرحوم خویی تا چهار قسم هم برای آن بر شمرده‌اند.

برخی از اصولیون معتقدند در هیچ یک از اقسام سه گانه کلی (قسم اول، دوم و سوم) استصحاب جاری نیست، ولی عده‌ای دیگر قائل به تفصیل هستند.
[۱] آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۴۶۱.
[۲] خمینی، روح الله، الرسائل، ج۱، ص۱۲۵.
[۳] صدر، محمد باقر، دروس فی علم الاصول، ج۱، ص۴۴۰.
[۴] نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۴، ص۴۱۲.    
[۵] مغنیه، محمد جواد، علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید، ص۳۶۶.
[۶] قدسی مهر، خلیل، الفروق المهمة فی الاصول الفقهیة، ص۱۰۲.    
[۷] میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج۲، ص۶۹.
[۸] شیرازی، محمد، الوصول الی کفایة الاصول، ج۵، ص۱۱.
[۹] مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۲، ص۲۸۷.    
[۱۰] حیدری، علی نقی، اصول الاستنباط، ص۲۸۱.    
[۱۱] ایروانی، باقر، الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ج۳، ص۴۷۸.
[۱۲] ایروانی، باقر، الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ج۴، ص۲۱۵.
[۱۳] خویی، ابوالقاسم، مصباح الاصول، ج۳، ص (۱۰۳-۱۰۱).    
[۱۴] فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۵، ص۳۶۲.
[۱۵] روحانی، محمد، منتقی الاصول، ج۶، ص (۱۶۹-۱۵۹).    
[۱۶] حکیم، محمد سعید، المحکم فی اصول الفقه، ج۵، ص۱۹۹.    
[۱۷] اصفهانی، محمد حسین، نهایة الدرایة فی شرح الکفایة، ج۳، ص۱۲۱.
[۱۸] طباطبایی قمی، تقی، آراؤنا فی اصول الفقه، ج۳، ص۵۹.
[۱۹] سبحانی تبریزی، جعفر، المحصول فی علم الاصول، ج۴، ص۱۰۱.    
[۲۰] مشکینی، علی، اصطلاحات الاصول، ص۳۴.    
[۲۱] فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۱۴، ص۴۲۴.
[۲۲] فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۱۵، ص۳۴۶.


۱. ↑ آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۴۶۱.
۲. ↑ خمینی، روح الله، الرسائل، ج۱، ص۱۲۵.
۳. ↑ صدر، محمد باقر، دروس فی علم الاصول، ج۱، ص۴۴۰.
۴. ↑ نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۴، ص۴۱۲.    
۵. ↑ مغنیه، محمد جواد، علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید، ص۳۶۶.
۶. ↑ قدسی مهر، خلیل، الفروق المهمة فی الاصول الفقهیة، ص۱۰۲.    
۷. ↑ میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج۲، ص۶۹.
۸. ↑ شیرازی، محمد، الوصول الی کفایة الاصول، ج۵، ص۱۱.
۹. ↑ مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۲، ص۲۸۷.    
۱۰. ↑ حیدری، علی نقی، اصول الاستنباط، ص۲۸۱.    
۱۱. ↑ ایروانی، باقر، الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ج۳، ص۴۷۸.
۱۲. ↑ ایروانی، باقر، الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ج۴، ص۲۱۵.
۱۳. ↑ خویی، ابوالقاسم، مصباح الاصول، ج۳، ص (۱۰۳-۱۰۱).    
۱۴. ↑ فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۵، ص۳۶۲.
۱۵. ↑ روحانی، محمد، منتقی الاصول، ج۶، ص (۱۶۹-۱۵۹).    
۱۶. ↑ حکیم، محمد سعید، المحکم فی اصول الفقه، ج۵، ص۱۹۹.    
۱۷. ↑ اصفهانی، محمد حسین، نهایة الدرایة فی شرح الکفایة، ج۳، ص۱۲۱.
۱۸. ↑ طباطبایی قمی، تقی، آراؤنا فی اصول الفقه، ج۳، ص۵۹.
۱۹. ↑ سبحانی تبریزی، جعفر، المحصول فی علم الاصول، ج۴، ص۱۰۱.    
۲۰. ↑ مشکینی، علی، اصطلاحات الاصول، ص۳۴.    
۲۱. ↑ فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۱۴، ص۴۲۴.
۲۲. ↑ فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۱۵، ص۳۴۶.


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «استصحاب کلی».



جعبه ابزار