اصحاق صردفی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اسحاق بن یوسف صردفی، (م
۵۰۰ق یا بعد از آن)
فقیه شافعی یمنی از قبیله مَعافِر، و در
علم مواریث و
حساب علامه بود. او مؤلف کتاب الکافی فی الفرائض و الحساب بود که به دلیل وضوحش، به شدت مورد استفاده قرار گرفت، همچنین، کتاب مختصر الهندی را تألیف کرد که در ریاضیات کاربرد داشت.
او از
جعفر بن عبداللّه لرحمان و
اسحاق عشاری علم آموخت و شاگردانی چون
زید بن عبداللّه بن جعفر یفاعی یمنی (م
۵۱۵ ه) تربیت کرد.
او در سال ۵۰۰ق درگذشت و در شهر صَردَف به خاک سپرده شد.
ابویعقوب اسحاق بن یوسف بن یعقوب صَردَفی فرضی زرقالی یمنی ، منسوب به «صَرْدَف» شهری در شرق یمن است.
خاستگاه او مَعافِر قبیله ای از یمن بود. در صردف ساکن شد و به دانش روی آورد.
ابویعقوب از اساتیدی چون جعفر بن عبداللّه لرحمان و اسحاق عشاری بهره علمی برد. یافعی،
اسحاق بن یوسف دارای شاگردانی بود. و از شاگردان او دامادش زیدبن عبداللّه بن جعفر یفاعی یمنی (م ۵۱۵ ه) است.
اسحاق صردفی از فقیهان شافعی مذهب بود که در طول حیاتش مردمان بسیاری از او بهره های علمی بردند و محل رجوع مردم در باب مواریث و واجبات بود.
اسحاق یمنی در نظر
یافعی (م
۷۶۸ق) علامه در باب مواریث و حساب دانسته شده است.
اسحاق زرقالی دارای آثاری است.
• کتاب الکافی فی الفرائض و الحساب: تألیف صردفی است که به گفته یافعی این کتاب گواه بر علم و فضل
اللّه بر او است و به علت وضوح و کثرت مثال هایی که داشت، مردم زمانش به واسطه آن از مراجعه به کتاب های قدیمی در باب ارث بی نیاز گردیدند.
• مختصر الهندی: او همچنین از دانش ریاضی نیز بهره داشت و کتابی به نام مختصر الهندی در حساب تألیف نموده که نسخه خطی آن در برلین موجود است. این کتاب در باب های مختلف از جمله باب ضرب آحاد در آحاد و باب ضرب اعشار در اعشار و باب ضرب میزان جذر اعداد صحیح و اعداد کسری می باشد و
ابوبکر بن علی هاملی (م
۷۶۹ق) شرحی بر این کتاب تحت عنوان «
معونة الطلاب فی معرفة الحساب» نوشته است.
که بسیار مفید و گران سنگ می باشد و با وجود آن، از جمیع کتاب‌های قدیمی بی نیاز می شدند. گویند یک بار این کتاب فروخته شد و به میزان وزنش نقره دریافت شد.
علی بن احمد بن موسی بجلی حنفی و
علی بن احمد بن موسی رُکبی (م۷۳۲) و برخی دیگر شرح هایی بر این کتاب نوشته‌اند.
زرقالی در سال ۵۰۰ق یا اندکی پس از آن درگذشت.
ابویعقوب اسحاق صردفی در همان شهر صَردَف به خاک سپرده شد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «اسحاق بن یوسف صردفی»، ج۳، ص۹۳.
