• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اطلاق2

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


شمول معنا نسبت به تمام افراد یک ماهیت را اطلاق گویند.


اطلاق، در لغت به معنای ارسال، شیوع، رهایی و عدم تقید می‌باشد. بیشتر اصولیون از روی مسامحه میان اطلاق و مطلق از نظر تعریف اصطلاحی فرق نگذاشته‌اند. هر چند به نظر غیر مسامحی مطلق، لفظی است که بر معنای دارای اطلاق دلالت می‌کند؛ یعنی تمامی افراد ماهیت خاص را شامل می‌شود، مانند: «العالم» که شامل تمامی دانشمندان می‌شود.
[۱] نائینی، محمد حسین، اجود التقریرات، ج۱، ص (۵۱۶- ۵۱۷).    


فرق بین اطلاق و مطلق در این است که اطلاق، اولا «و بالذات صفت معنا است و ثانیا» و بالعرض می‌تواند صفت لفظ نیز باشد، اما مطلق، اولا» و بالذات صفت لفظی است که معنای آن، اطلاق دارد، هر چند ثانیا «و بالعرض صفت معنا نیز می‌تواند باشد.
[۲] جزایری، محمدجعفر، منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، ج۳، ص۶۷۸.    


در چگونگی شمول مطلق بر افراد ماهیت، دو نظر وجود دارد:
۱. به وضع واضع است؛
۲. به کمک جریان مقدمات حکمت است (نظر مشهور).
[۳] مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۲، ص۱۹۲.    
[۴] خویی، ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، ج۵، ص۳۶۳.    

مشهور اصولیون معتقدند اطلاق در الفاظ مفرد جاری است، مثل: اسم جنس و عَلَم جنس؛ اما عده‌ای معتقدند اطلاق علاوه بر مفردات، در جمله‌ها نیز جاری است.
[۵] مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۱۶۸.    
[۶] سبزواری، عبدالاعلی، تهذیب الاصول، ج۱، ص۱۴۹.
[۷] شهابی، محمود، تقریرات اصول، ص۱۰۱.
[۸] مشکینی، علی، اصطلاحات الاصول، ص۲۴۶.    
[۹] فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۸، ص۶۰۳.


۱. ↑ نائینی، محمد حسین، اجود التقریرات، ج۱، ص (۵۱۶- ۵۱۷).    
۲. ↑ جزایری، محمدجعفر، منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، ج۳، ص۶۷۸.    
۳. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۲، ص۱۹۲.    
۴. ↑ خویی، ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، ج۵، ص۳۶۳.    
۵. ↑ مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۱۶۸.    
۶. ↑ سبزواری، عبدالاعلی، تهذیب الاصول، ج۱، ص۱۴۹.
۷. ↑ شهابی، محمود، تقریرات اصول، ص۱۰۱.
۸. ↑ مشکینی، علی، اصطلاحات الاصول، ص۲۴۶.    
۹. ↑ فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۸، ص۶۰۳.


فرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «اطلاق».



جعبه ابزار