• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اعزام مسلم به کوفه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سابقه بد مردم کوفه و شناختی که امام از آنها داشت، امام را بر آن داشت که ابتدا اطمینان پیدا کند آیا این دعوت‌ها از روی صداقت و آگاهی است یا نه. بر این اساس لازم بود شخصی را برای بررسی اوضاع و شرایط کوفه به آنجا بفرستد. برای این منظور می‌بایست شخصی را برمی‌گزید که هم از جهت پرهیزگاری و پرواپیشگی، هم از نظر اندیشه و دیدگاه‌های اجتماعی و هم در زمینه سیاست و هوشمندی، معتمد باشد. بر این اساس، شخصی مورد اعتماد و امین خود، مسلم بن عقیل را، که به همراه امام حسین (علیه‌السّلام) که از مدینه به مکه آمده بود، به عنوان نماینده انتخاب کرد.


امام حسین (علیه‌السّلام) پس از انتخاب مسلم به عنوان نماینده خود، نامه‌ای بدین مضمون برای کوفیان مرقوم فرمود:
بسم الله الرحمن الرحیم. نامه‌ای است از حسین بن علی به گروه مؤمنان و مسلمانان؛ اما بعد هانی و سعید آخرین فرستادگان شما بودند که نامه‌هایتان را به من رساندند و من همه آنچه را که مطرح کردید و یادآور شدید، فهمیدم. سخن اکثر شما این بود که ما امام و پیشوایی نداریم؛ پس به سوی ما بیا؛ شاید خداوند به وسیله تو ما را به سوی حق و هدایت رهنمون کرد. من، هم اکنون برادرم و پسرعمویم و شخص مورد وثوق و اطمینان از اهل بیتم، مسلم بن عقیل را به سوی شما فرستادم، و او را مامور کردم که وضع و نظرتان را برایم بنویسد. اگر مسلم برای من نوشت که رأی و اندیشه شما و خردمندان و دانایانتان همانند سخن فرستادگان شما و آنچه در نامه‌هایتان خواندم است، انشاءالله به زودی نزد شما خواهم آمد. به جان خودم سوگند، امام و پیشوا کسی نیست، مگر آن کسی که به کتاب خدا عمل (و حکم) کند و به دادگستری و عدالت اقدام کند و به دین حق ملتزم باشد و خود را وقف خدا کند. والسلام.
[۱] طبری، ابوجعفر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۵۳.    
[۲] شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۳۹.    
[۳] دینوری، ابوحنیفه، الاخبار الطوال، ص۲۳۰.    
[۴] ابن اعثم، کتاب الفتوح، ج۵، ص۳۰.    
[۵] خوارزمی، مقتل الحسین، ج۱، ص۱۹۵.
انتخاب مسلم و فرستادن این پیام به کوفه، پاسخی به همه نامه‌ها و دعوت‌ها و طومارها بود.

محتوای پیام امام در چند محور خلاصه می‌شود:
۱. تایید کامل مسلم به عنوان برادر، پسرعمو و نماینده مورد اطمینان؛
۲. محدوده و مسئولیت مسلم در کوفه برای ارزیابی وحدت کلمه و صداقت مردم؛
۳. پاسخ به دعوت‌های مکرر، برای اتمام حجت؛
۴. درخواست از مردم برای حمایت و اطاعت از مسلم.

اما باید دید حامل نامه امام چه کسی بود؟ خود مسلم یا شخصی دیگر؟ اینکه نامه امام برای اهل کوفه را خود مسلم برای آنان برده باشد، از متن بسیاری از منابع کهن تاریخی، همچون انساب الاشراف، تاریخ طبری، الاخبار الطوال و الارشاد به دست نمی‌آید؛ بلکه در این منابع آمده است: حضرت جواب خود را به آخرین فرستادگان آنها ( هانی بن هانی سبیعی و سعید بن عبدالله خنفی) داد
[۶] طبری، ابوجعفر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۵۳.    
[۷] دینوری، ابوحنیفه، الاخبار الطوال، ص۲۳۰.    
[۸] شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۳۸ ۳۹.    
و به آنان اعلام کرد که مسلم را نزد آنان می‌فرستد تا او اطاعت آنان را بیازماید و حالات و نظریات آنان را برای امام بنویسد. سپس مسلم بن عقیل را فراخواند و او را همراه قیس بن مسهر صیداوی (قیس بن مسهر صیداوی پیش از رسیدن امام به کربلا چندین بار از امام ماموریت گرفته و حامل پیام‌ها و نامه‌هایی بدین ترتیب بوده است: الف) چنان که گذشت، حامل نامه‌های کوفیان در مرحله دوم برای امام حسین (علیه‌السّلام) در مکه؛ ب) همراهی با مسلم بن عقیل به سمت کوفه؛ ج) پیک مسلم به امام حسین از منطقه «بطن خبیت» (یکی از نقاط بین مدینه و مکه)، که اندکی بعد خواهد آمد؛ د) پیک امام از منطقه «حاجر» به سمت کوفه و حامل نامه حضرت برای کوفیان، که در جای خود خواهد آمد)
[۹] طبری، ابوجعفر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۵۲.    
[۱۰] شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۳۷.    
[۱۱] بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۶۷.    
[۱۲] ابن عثم، کتاب الفتوح، ج۵، ص۲۹.    
[۱۳] طبری، ابوجعفر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۵۴.    
[۱۴] شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۳۹.    
[۱۵] بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۶۷.    
[۱۶] طبری، ابوجعفر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۵۴.    
[۱۷] شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۴۰.    
[۱۸] طبری، ابوجعفر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۹۴-۳۹۵.    
[۱۹] شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۷۰.    
[۲۰] بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۵۸.    
[۲۱] دینوری، ابوحنیفه، الاخبار الطوال، ص۲۳۰.    
و عمارة بن عبید سلولی و عبدالرحمن بن عبدالله بن کدن ارحبی، روانه کوفه کرد و او را به تقوای الهی، کتمان ماموریت خود، و مدارا فرمان داد و اضافه کرد: «چنانچه دیدی مردم متحد و هم رای هستند، این مطلب را به سرعت به من برسان».
[۲۲] طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۵۴.    
[۲۳] شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۳۸ ۳۹.    
[۲۴] بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۵۸.    
آن گاه در حق او این گونه دعا فرمود: «امیدوارم من و تو در درجه شهیدان باشیم». سپس ادامه داد: «پس به یاری خداوند حرکت کن تا به کوفه برسی». آن گاه حضرت، مسلم را در آغوش کشید و با او خداحافظی کرد.
[۲۵] ابن عثم، کتاب الفتوح، ج۵، ص۳۱.    
[۲۶] خوارزمی، مقتل الحسین، ج۱، ص۱۹۶.
و بدین گونه ماموریت حساس مسلم آغاز شد.

۱. ↑ طبری، ابوجعفر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۵۳.    
۲. ↑ شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۳۹.    
۳. ↑ دینوری، ابوحنیفه، الاخبار الطوال، ص۲۳۰.    
۴. ↑ ابن اعثم، کتاب الفتوح، ج۵، ص۳۰.    
۵. ↑ خوارزمی، مقتل الحسین، ج۱، ص۱۹۵.
۶. ↑ طبری، ابوجعفر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۵۳.    
۷. ↑ دینوری، ابوحنیفه، الاخبار الطوال، ص۲۳۰.    
۸. ↑ شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۳۸ ۳۹.    
۹. ↑ طبری، ابوجعفر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۵۲.    
۱۰. ↑ شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۳۷.    
۱۱. ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۶۷.    
۱۲. ↑ ابن عثم، کتاب الفتوح، ج۵، ص۲۹.    
۱۳. ↑ طبری، ابوجعفر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۵۴.    
۱۴. ↑ شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۳۹.    
۱۵. ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۶۷.    
۱۶. ↑ طبری، ابوجعفر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۵۴.    
۱۷. ↑ شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۴۰.    
۱۸. ↑ طبری، ابوجعفر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۹۴-۳۹۵.    
۱۹. ↑ شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۷۰.    
۲۰. ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۵۸.    
۲۱. ↑ دینوری، ابوحنیفه، الاخبار الطوال، ص۲۳۰.    
۲۲. ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۵۴.    
۲۳. ↑ شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۳۸ ۳۹.    
۲۴. ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۵۸.    
۲۵. ↑ ابن عثم، کتاب الفتوح، ج۵، ص۳۱.    
۲۶. ↑ خوارزمی، مقتل الحسین، ج۱، ص۱۹۶.


پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۵۰۲_۵۰۴.



جعبه ابزار