التیسیر فی أصول التفسیر (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«التیسیر فی اصول التفسیر» نوشتاری است درباره
اصول علم تفسیر، اصول و قواعدی که رعایت و مواظبت بر آنها مفسر را از اشتباه در فهم و استنباط
معارف قرآنی بازداشته و او را در
تفسیر قرآن کریم، به بهترین نحو ممکن، یاری می‌رساند.
در این اثر به خاستگاه
علم تفسیر و نیز اهمیت ویژه آن و جایگاهش در میان سایر
علوم اسلامی، معرفی مهمترین آثاری که درباره اصول تفسیر نگاشته شده همچون: «
الرسالة»
محمد بن ادریس شافعی، «
الفوز الکبیر فی اصول التفسیر»
شاه ولی الله دهلوی و... ، مصادر علم تفسیر همچون: لغت و اشتقاق،
صرف و
نحو، قرائات و... ، انواع تفسیر، بهترین روش تفسیر (
تفسیر قرآن به قرآن)، شرائط و آدابی که مفسر باید مراعات نماید، تفاوت تفسیر و
تاویل، زینهار دادن از تفسیر بدون علم و آگاهی، معنای
محکم و
متشابه در قرآن،
ناسخ و
منسوخ و حکمت نسخ در قرآن، تفاوت نسخ و
بداء، خفی و مشکل و مجمل در قرآن،
عام و خاص و مشترک در قرآن،
حقیقت و
مجاز در قرآن و اقسام مجاز در قرآن،
تفسیر ماثور و مصادر آن (قرآن،
سنت نبوی، تفسیر
صحابه) و نیز ارزش تفسیر اثری و معرفی نمونه‌های از تفاسیر ماثور همچون: «
الوجیز»
ابن عطیة غرناطی، «
الدر المنثور»
سیوطی «
التفسیر القرآن العظیم»
ابن کثیر دمشقی،
تفسیر عقلی (یا
تفسیر به رای) و دیدگاه عالمان نسبت به این نوع از تفسیر و معرفی نمونه‌هایی از این دست تفاسیر، موضوعاتی است که در این کتاب بدانها پرداخته شده است.
نوشتار حاضر حاوی مقدمه‌ای به قلم دکتر علی احمد مزاج علی و مقدمه‌ای دیگر به قلم دکتر مجاهد محمد هریدی از اساتید تفسیر و علوم قرآنی
دانشگاه الازهر
مصر، مقدمه‌ای به قلم نویسنده و مباحث بیست گانه ذیل و یک خاتمه می‌باشد:
المبحث الاول: معنی اصول التفسیر.
المبحث الثانی: اهمیة و مکانة علم اصول التفسیر.
المبحث الثالث: اهمیة علم اصول التفسیر.
المبحث الرابع: نشاة علم التفسیر و اصوله.
المبحث الخامس: اهم المصنفات فی اصول التفسیر.
المبحث السادس: مصادر علم التفسیر.
المبحث السابع: انواع التفسیر.
المبحث الثامن: احسن طریقة للتفسیر.
المبحث التاسع: شروط المفسر و آدابه.
المبحث العاشر: التاویل عند السلف و المتکلمین و الفرق بین التفسیر و التاویل،
المبحث الحادی عشر: التحذیر من الاجتراء علی التفسیر بغیر علم.
المبحث الثانی عشر: المحکم و المتشابه.
المبحث الثالث عشر: الناسخ و المنسوخ.
المبحث الرابع عشر: الخفی و المشکل و المجمل.
المبحث الخامس عشر: العام و الخاص و المشترک.
المبحث السادس عشر: الحقیقة و المجاز فی القرآن الکریم.
المبحث السابع عشر: الغریب و المعرب فی القرآن الکریم.
المبحث الثامن عشر: اسباب النزول کاصل من اصول التفسیر.
المبحث التاسع عشر: التفسیر بالماثور (النقلی).
المبحث العشرون: التفسیر العقلی (الرای).
در پایان کتاب هم فهرست منابع و مطالب آن آمده است.
نوشتار حاضر به قلم دکتر
عماد علی عبد السمیع حسین و به
زبان عربی نگارش یافته و در قطع وزیری با جلد گالینگور در ۱۴۲ صفحه توسط انتشارات «دار الایمان للطبع و النشر و التوزیع» اسکندریه منتشر شده است. نوبت چاپ و سال انتشار آن نامعلوم است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
