امیة بن خلف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اُمَیةِ بْن‌ِ خَلَف (مق ۳ق/۶۲۴م)، از سران‌قریش و یکی‌از مخالفان مشهور
پیامبراکرم (ص) در
مکه می باشد.
وی از بنی جمح، یکی از تیره‌های قبیله بزرگ
قریش بود.
پدرش خلف نیز از بزرگان و اشراف به شمار می‌رفت.
امیه بر تیره خود، ریاست داشت
و بنابر این، به طور کلی در قبیله قریش پر نفوذ بود. وی مانند دیگر اعضای مهم این قبیله، به کار بازرگانی می‌پرداخت و از این راه ثروتی نیز اندوخته بود.
امیه در جنگ فجار، در دوره پیش از ظهور اسلام، با ریاست بر تیره خویش شرکت داشت
امیه در کنار دیگر اشراف مکه از ابتدای رسالت پیامبراکرم (ص) سرسختانه به مخالفت و دشمنی با آن حضرت برخاست.
امیه از کسانی بود که پیامبر (ص) را
استهزا می‌کرد و گفته‌اند سوره هُمَزه
درباره او نازل شده است.
یک بار امیه و تنی چند از بزرگان قریش به پیامبر (ص) پیشنهاد کردند که آن حضرت و قریش معبودان یکدیگر را بپرستند، ولی سوره کافرون در این باره نازل شد
وی افزون بر آزار رسول اکرم (ص)، از آزار و شکنجه اصحاب آن حضرت نیز روی گردان نبود. بلال بن رباح حبشی، مؤذن آن حضرت در بردگی‌ِ امیه بود که اسلام آورد و امیه به همین سبب او را مورد سخت‌ترین شکنجه‌ها قرار می‌داد .
امیه از کسانی بود که اندکی پیش از هجرت پیامبر (ص)، در شورای سران قریش، توطئه قتل آن حضرت را تأیید کردند.
همچنین پس از آنکه پیامبر (ص) پنهانی مکه را ترک کرد، امیه در شمار گروهی بود که آن حضرت را تا غار ثور تعقیب کردند.
.
در سال دوم هجرت، غزوه بواط پیش آمد که طی آن مسلمانان با کاروانی از بازرگانان قریش - از جمله امیه - قصددرگیری داشتند، اماظاهراً جنگ‌سختی درنگرفت
در کاروان دیگری از قریشیان که مورد تعرض مسلمانان واقع شد و غزوه بدر در پی آن پیش آمد، امیه نیز سهمی داشت.
با آنکه نخست وی تمایل چندانی به حضور در آن جنگ نشان نداد، اما به تشویق ابوجهل
نه تنها در جنگ شرکت جست، بلکه از بذل مال و خوراک در برپایی جنگ دریغ نکرد، چندانکه گفته‌اند: برای اطعام لشکر مشرکان تا ۹ شتر قربانی کرد و او را به همین سبب، از «مُطعِمان» جنگ بدر خوانده‌اند
سرانجام، در این جنگ امیه و فرزند او علی، به قتل رسیدند؛ برخی قتل امیه را به بلال حبشی نسبت داده‌اند، اما روایات در این باب بسیار گوناگون است و در این باره از کسان دیگری نیز نام برده شده است
از خاندان امیه برادرش اُبّی بن خلف - که او را از زنادقه قریش برشمرده‌اند - در جنگ احد کشته شد.
از فرزندان او صفوان در واقعه فتح مکه از شهر گریخت، ولی بعدها پیامبر (ص) او را بخشیدند؛ روایاتی نیز درباره او در منابع نقل شده است.
دیگر فرزندان او مسعود و ربیعه - که وی سرانجام از اسلام به مسیحیت گروید
- مدتی از عوامل زیاد حکمران عراق بودند.
(۱) ابن اسحاق، محمد، السیر و المغازی، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۳۹۸ق/۱۹۷۸م.
(۲) ابن حبیب، محمد، المحبر، به کوشش ایلزه لیشتن اشتتر، حیدرآباد دکن، ۱۳۶۱ق/۱۹۴۲م.
(۳) ابن حبیب، محمد، المنمق، به کوشش خورشید احمد فارق، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
(۴) ابن قتیبه، عبدالله، المعارف، به کوشش ثروت عکاشه، ۱۹۶۰م.
(۵) ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
(۶) احمد بن حنبل، مسند، قاهره، ۱۳۱۳ق.
(۷) بغوی، حسین، معالم التنزیل، بیروت، دارالفکر.
(۸) بلاذری، احمد، انساب الاشراف، ج ۱، به کوشش محمد حمیدالله، قاهره، ۱۹۵۹م.
(۹) بلاذری، احمد، انساب الاشراف، ج ۱۰، به کوشش سهیل زکار و ریاض زرکلی، ۱۹۹۶م.
(۱۰) زمخشری، محمود، الکشاف، بیروت، دارالکتاب العربی.
(۱۱) طبری، تاریخ.
(۱۲) کلبی، هشام، جمهرة النسب، به کوشش ناجی حسن، بیروت، ۱۴۰۷ق/ ۱۹۸۶م.
(۱۳) واقدی، محمد، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
(۱۴) ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر.
(۱۵) ابی یعقوب،احمد، تاریخ؛
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «امیة بن خلف»، ج۱۰،ص۴۰۱۴.
