• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

انصاب (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: انصاب.

اَنْصاب‌ (به فتح الف و سکون نون) از واژگان قرآن کریم به معنای هر چیز منصوب و برپا داشته است که معبود واقع شود و یا برای بت‌ها بر روی آن قربانی شود.



اَنْصاب‌: به معنای هر چیز منصوب و برپا داشته است که معبود واقع شود و یا برای بت‌ها بر روی آن قربانی شود.
نصب (بر وزن فَلْس و قُفْل و عُنُق) هر چیز منصوب و برپا داشته است که معبود واقع شود. جمع نُصُب (بر وزن عُنُق) اَنْصاب‌ است، به قولی نُصُب جمع نِصاب است.
مراد از نُصُب و اَنْصاب‌ سنگ‌های منصوبی است که بر روی آنها قربانی می‌کردند. طبرسی در علّت این تسمیه گفته: آن سنگ‌ها را برای عبادت برپا داشته بودند و از ابن جریح نقل می‌کند: انصاب اصنام نبودند زیرا اصنام آنهائی است که تراشیده به صورت و نقشی در می‌آوردند بلکه انصاب سنگ‌هائی بودند در اطراف کعبه. راغب گفته: آن سنگ‌ها را پرستش کرده و روی آنها قربانی میکردند. فرق ما بین انصاب و اصنام را که نقل شد در اقرب الموارد نیز به‌طور «قیل» آورده است.


(اِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الْاَنْصابُ‌ وَ الْاَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ‌) (شراب و قمار و بت‌ها و ازلام [نوعى بخت آزمايى‌]، پليد و از عمل شیطان است).
(وَ ما اَکَلَ السَّبُعُ اِلَّا ما ذَکَّیْتُمْ وَ ما ذُبِحَ عَلَی‌ النُّصُبِ‌) (و باقيمانده صید حيوان درنده -مگر آن‌كه به‌موقع به آن شکار برسيد و آن را سر ببريد- و حيوانى كه روى بت‌ها يا در برابر آنها ذبح مى‌شود). نصب در آیه به ضمّ اول و دوّم است.
انصاب به تصریح آیه اوّل، رجس‌اند و این می‌رساند که انصاب مورد پرستش بوده‌اند و در آیه دوّم آنچه بر روی آن سنگ یا سنگ‌ها ذبح شده، حرام گشته است؛ می‌شود گفت: که سنگ معبود بوده و یا صرفا برای بت‌ها بر آن ذبح می‌کرده‌اند.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۶۷.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۸۰۷.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۱۷۳.    
۴. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۱، ص۲۲۵.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۲۴۴.    
۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۲۰۰.    
۷. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۸۰۷.    
۸. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۵، ص۴۱۲.    
۹. مائده/سوره۵، آیه۹۰.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۲۳.    
۱۱. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۶، ص۱۱۸.    
۱۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۶، ص۱۷۵.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۳۷۰.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۷، ص۱۶۶.    
۱۵. مائده/سوره۵، آیه۳.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۰۷.    
۱۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۱۶۵.    
۱۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۵، ص۲۶۹.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۲۴۴.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۲۰۰.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "انصاب"، ج۷، ص۶۷.    






جعبه ابزار