انفال (اصطلاحات نظامی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
انفال، در
اصطلاح فقه نظامی به
اموالی گفته می‌شود که در اختیار
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قرار دارد، سپس بعد از او به
امامان (علیهم‌السّلام) بعدی منتقل می‌شود و در زمان
غیبت کبری به
ولایت فقیه منتقل می‌گردد و طبق آیات و
روایات اطاعت از
خدا و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و اهل بیت (علیهم‌السّلام)
واجب است.
انْفالْ جمع نَفْلَ یا نَفَلْ (به فتح حرف ول و سکون حرف دوم یا فتح حرف اول و دوم) در لغت به معنی
غنایم،
بخشش و زیاده آمده است.
در اصطلاح فقها انفال به اموالی گفته می‌شود که در اختیار پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قرار دارد، سپس به امام (علیه‌السّلام) و بعد از او به امامان بعدی منتقل می‌شود،
و در زمان غیبت کبری به ولایت فقیه منتقل می‌گردد.
فقها انفال را به شرح زیر شمرده‌اند:
۱- زمین‌هایی که مسلمانان با اسب و شتر بر آن یورش نیاورده و به ضرب شمشیر به دست نیاورده‌اند.
۲- اشیاء ویژه و برگزیده پادشاهان.
۳- زمین‌های موات.
۴- قلّه، سینه و دامنه کوه‌ها.
۵- بیشه‌ها و نیزارها.
۶- دره‌ها و مسیل‌ها با درختان و معادنی که در آنها می‌باشد.
۷- غنایمی که مسلمانان در جنگ با کافران به دست آورده‌اند، در صورتی که جنگ آنان بدون اذن امام (علیه‌السّلام) بوده باشد.
۸- زمین‌های بی‌وارث.
آیه انفال چنین است:
«یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْانْفالِ قُلِ الْانْفالُ لِلَّهِ وَ الرَّسُولِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ اصْلِحُوا ذاتَ بَیْنِکُمْ وَ اطیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ انْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ؛
از تو درباره انفال می‌پرسند: بگو: انفال مخصوص خدا و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است. پس، از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و
خصومت‌هایی را که در میان شماست،
آشتی دهید! و خدا و پیامبرش را اطاعت کنید، اگر
ایمان دارید!»
بعضی از فقهاء کلیه دریاها و
آب‌های زیرزمینی و رودخانه‌ها و فضا را از شئوونات و اختیارات مقام والای امام و جانشینی او و ولایت فقیه می‌دانند.
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود:
«نَحْنُ قُوْمٌ فَرَضَ اللَّهُ طاعَتَنا لَنَاالْانْفالُ؛
ما گروهی هستیم که خداوند اطاعت از ما را بر مردم واجب کرده است و انفال از ماست.»
•
جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۲۴.
