• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

باب عمره

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


باب عمره از درهای اصلی مسجدالحرام است.


باب عمره، دری یک لنگه‌ای از درهای ضلع غربی مسجدالحرام بوده است. این در با ۱۰ یا ۱۱ پله به کف مسجدالحرام راه داشته است.
[۱] اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۷۷.    
[۲] اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۹۳.    
[۳] تاریخ عمارة المسجد الحرام، حسين عبدالله باسلامه، ج۱، ص۱۲۸.
این باب به سال ۱۳۹۰ش. در حکومت آل سعود، به باب ملک سعود تغییر نام یافت. عمره‌گزارانی که در تنعیم به قصد عمره مفرده مُحرِم می‌شوند، از این در به مسجدالحرام پای می‌نهند. از این رو، از سده نهم ق. این باب در منابع بدین نام شهرت یافت.
[۴] اثارة الترغیب، محمد بن اسحق الخوارزمي، ج۱، ص۱۰۹.
[۵] تاریخ عمارة المسجد الحرام، حسين عبدالله باسلامه، ج۱،ص۱۲۸.
[۶] التاریخ القویم، محمد طاهر الكردي، ج۳، ص۴۲۳.
البته پیشتر به سبب قرار داشتن این باب در برابر محله بنی‌سهم، از تیره‌های قریش، به باب بنی‌سهم مشهور بود.
[۷] اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۷۷.    
[۸] اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۹۳.    
[۹] اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۱۷۰.    
[۱۰] الاعلاق النفیسه، ابن رسته، ج۱، ص۵۱-۵۲.
برخی باب عمره را نام دیگر باب بنی‌جُمَح دانسته‌اند که با اندکی فاصله در همین ضلع مسجد قرار داشت.
[۱۱] التاریخ القویم، محمد طاهر الكردي، ج۳، ص۴۲۳.
[۱۲] الاعلاق النفیسه، ابن رسته، ج۱،ص۵۱- ۵۲.
بر پایه گزارشی، پیامبرصلی الله علیه و آله و عاص بن وائل سهمی کنار این باب با یکدیگر دیدار کردند و عاص ایشان را ابتر خواند و سپس سوره کوثر نازل شد.
[۱۳] مجمع البیان، الطبرسي، ج۱۰، ص۸۳۶.    
در برخی روایات، نماز خواندن پیامبر در برابر این در ‌گزارش شده است.
[۱۴] مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۳۹۹.
[۱۵] اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۱۰۹.
[۱۶] اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۶۷.


باب عمره که از زیباترین درهای مسجدالحرام به شمار می‌رود،
[۱۷] رحلة ابن بطوطه، ابن‌ بطوطه، ج‌۱، ص۳۷۷.    
[۱۸] رحلة العبدری، محمد العبدري، ج‌۱، ص۳۶۷.
به فرمان منصور عباسی (حک:۱۳۶-۱۵۸ق.) در فاصله سال‌های ۱۳۷-۱۴۰ق
[۱۹] التاریخ القویم، محمد طاهر الكردي، ج‌۳، ص۱۸۵.
[۲۰] تحصیل المرام، محمد بن احمد الصباغ، ج‌۱، ص۳۸۶.
[۲۱] الرحلة الحجازیه، اوليا چلبي، ج‌۱، ص۲۱۵.
ساخته شد.
[۲۲] اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۱۵۲.    
[۲۳] اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۷۷.    
بر روی این در طاقی با ارتفاع۱۰ ذرع (حدود پنج متر) و پهنای هفت ذرع ( حدود ۵/۳ متر) بنا گشت.
[۲۴] اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۱۷۰.    
[۲۵] اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۹۳.    
نیز در این دوره، بر چهار گوشه مسجدالحرام، چهار مناره ساختند و مناره‌ای که کنار این باب بنا گشت، به نام نخست باب مشهور شد.
[۲۶] اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۱۷۵.    


باب عمره در دوره حکومت بنی‌عباس ، به سال ۱۶۰ق. به دست مهدی عباسی (حک:۱۵۸-۱۶۸ق.) بازسازی شد
[۲۷] تاریخ عمارة المسجد الحرام، حسين عبدالله باسلامه، ج‌۱، ص۱۲۹.
و مناره آن نیز بارها در دوران عباسیان و عثمانیان تجدید بنا گشت.
[۲۸] التاریخ القویم، محمد طاهر الكردي، ج‌۳، ص۱۸۵.
[۲۹] موسوعة مرآة الحرمین، ايوب صبري پاشا، ج‌۲، ص۷۵۵.
[۳۰] تحصیل المرام، محمد بن احمد الصباغ، ج‌۱، ص۳۸۶.
این باب با دو مناره به ارتفاع ۹۲ متر، یکی از چهار در اصلی مسجدالحرام در دوره سعودی است.
[۳۱] تاریخ و آثار اسلامی، اصغر قائدان، ج‌۱، ص۸۷.

در رویدادهای سال ۷۳ق. و در جریان حمله حجاج بن یوسف ثقفی به مکه برای سرکوبی فتنه عبدالله بن زبیر و محاصره مسجدالحرام که پناهگاه نیروهای ابن زبیر شده بود، از این باب یاد شده است. در این رویداد، نظارت بر ورود به این باب و بیرون رفتن از آن، به اهل قِنَّسرین، از شهرهای شام نزدیک حلب ، اختصاص یافت.
[۳۲] الطبقات، ابن‌ سعد، ج۲، ص۱۰۵.
[۳۳] تاریخ طبری، الطبري، ج۶، ص۱۹۰.    
در ‌گزارشی دیگر، به کشته شدن ۸۰ تن از حاجیان در روز پنج‌شنبه ۱۴ ذی‌حجه سال ۶۷۷ق. بر اثر ازدحام برای بیرون آمدن از این باب اشاره شده است.
[۳۴] شفاء الغرام، محمد الفأسي، ج۲، ص ۲۹۰.    


باب عمره به سال ۱۳۸۱ق. در گسترش اول دوران سعودی برداشته شد و به جای آن در گوشه ضلع غربی، دری اصلی برای مسجدالحرام با همان نام ساخته شد. این باب به ابعاد ۳۸/۵ در ۱۰/۳ متر و دارای سه ورودی مسین است.
[۳۵] موسوعة مکة المکرمه، احمد زكي يماني، ج۴، ص۳۷۴.
نیز یکی از دروازه‌های شهر مکه که باب زاهر نام داشته، به باب عمره مشهورشد.

اثارة الترغيب و التشويق : محمد بن اسحق الخوارزمي (م.۸۲۷ق.)، به كوشش الذهبي، مكه، مكتبة نزار مصطفي الباز، ۱۴۱۸ق؛ اخبار مكه : الازرقي (م.۲۴۸ق.)، به كوشش رشدي الصالح، مكه، مكتبة الثقافه، ۱۴۱۵ق؛اخبار مكه: الفاكهي (م.۲۷۹ق.)، به كوشش ابن دهيش، بيروت، دار خضر، ۱۴۱۴ق؛ الاعلاق النفيسه : ابن رسته (م.قرن۳ق.)، بيروت ، دار صادر، ۱۸۹۲م؛ التاريخ القويم : محمد طاهر الكردي ، به كوشش ابن دهيش، بيروت ، دار خضر، ۱۴۲۰ق؛ تاريخ طبري (تاريخ الامم و الملوك): الطبري (م.۳۱۰ق.)، به كوشش محمد ابوالفضل، بيروت، دار احياء التراث العربي؛ تاريخ عمارة المسجدالحرام : حسين عبدالله باسلامه، جده، تهامه، ۱۴۰۰ق؛ تاريخ و آثار اسلامي مكه مكرمه و مدينه منوره : اصغر قائدان ، تهران ، مشعر، ۱۳۸۶ش؛ تحصيل المرام : محمد بن احمد الصباغ (م.۱۳۲۱ق.)، به كوشش ابن دهيش، ۱۴۲۴ق؛ رحلة ابن بطوطه : ابن‌ بطوطه (م.۷۷۹ق.)، به كوشش التازي، رباط، المملكة المغربيه، ۱۴۱۷ق؛ الرحلة الحجازيه : اوليا چلبي ، قاهره، دار الآفاق العربيه، ۱۹۹۹م؛ رحلة العبدري : محمد العبدري (م.قرن۸ق.)، به كوشش كردي، دمشق ، دار السعدين، ۱۴۲۶ق؛ شفاء الغرام : محمد الفأسي (م.۸۳۲ق.)، به كوشش گروهي از علما، بيروت، دار الكتب العلميه، ۱۴۲۱ق؛ الطبقات الكبري : ابن‌ سعد (م.۲۳۰ق.)، به كوشش محمد عبدالقادر، بيروت، دار الكتب العلميه، ۱۴۱۸ق؛ مجمع البيان : الطبرسي (م.۵۴۸ق.)، بيروت، دار المعرفه، ۱۴۰۶ق؛ مسند احمد : احمد بن حنبل (م.۲۴۱ق.)، بيروت، دار صادر؛ موسوعة مرآة الحرمين الشريفين : ايوب صبري پاشا (م.۱۲۹۰ق.)، قاهره ، دار الآفاق العربيه، ۱۴۲۴ق؛ موسوعة مكة المكرمة و المدينة المنوره : احمد زكي يماني ، مصر ، مؤسسة الفرقان، ۱۴۲۹ق.

۱. ↑ اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۷۷.    
۲. ↑ اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۹۳.    
۳. ↑ تاریخ عمارة المسجد الحرام، حسين عبدالله باسلامه، ج۱، ص۱۲۸.
۴. ↑ اثارة الترغیب، محمد بن اسحق الخوارزمي، ج۱، ص۱۰۹.
۵. ↑ تاریخ عمارة المسجد الحرام، حسين عبدالله باسلامه، ج۱،ص۱۲۸.
۶. ↑ التاریخ القویم، محمد طاهر الكردي، ج۳، ص۴۲۳.
۷. ↑ اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۷۷.    
۸. ↑ اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۹۳.    
۹. ↑ اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۱۷۰.    
۱۰. ↑ الاعلاق النفیسه، ابن رسته، ج۱، ص۵۱-۵۲.
۱۱. ↑ التاریخ القویم، محمد طاهر الكردي، ج۳، ص۴۲۳.
۱۲. ↑ الاعلاق النفیسه، ابن رسته، ج۱،ص۵۱- ۵۲.
۱۳. ↑ مجمع البیان، الطبرسي، ج۱۰، ص۸۳۶.    
۱۴. ↑ مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۳۹۹.
۱۵. ↑ اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۱۰۹.
۱۶. ↑ اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۶۷.
۱۷. ↑ رحلة ابن بطوطه، ابن‌ بطوطه، ج‌۱، ص۳۷۷.    
۱۸. ↑ رحلة العبدری، محمد العبدري، ج‌۱، ص۳۶۷.
۱۹. ↑ التاریخ القویم، محمد طاهر الكردي، ج‌۳، ص۱۸۵.
۲۰. ↑ تحصیل المرام، محمد بن احمد الصباغ، ج‌۱، ص۳۸۶.
۲۱. ↑ الرحلة الحجازیه، اوليا چلبي، ج‌۱، ص۲۱۵.
۲۲. ↑ اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۱۵۲.    
۲۳. ↑ اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۷۷.    
۲۴. ↑ اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۱۷۰.    
۲۵. ↑ اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۹۳.    
۲۶. ↑ اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۱۷۵.    
۲۷. ↑ تاریخ عمارة المسجد الحرام، حسين عبدالله باسلامه، ج‌۱، ص۱۲۹.
۲۸. ↑ التاریخ القویم، محمد طاهر الكردي، ج‌۳، ص۱۸۵.
۲۹. ↑ موسوعة مرآة الحرمین، ايوب صبري پاشا، ج‌۲، ص۷۵۵.
۳۰. ↑ تحصیل المرام، محمد بن احمد الصباغ، ج‌۱، ص۳۸۶.
۳۱. ↑ تاریخ و آثار اسلامی، اصغر قائدان، ج‌۱، ص۸۷.
۳۲. ↑ الطبقات، ابن‌ سعد، ج۲، ص۱۰۵.
۳۳. ↑ تاریخ طبری، الطبري، ج۶، ص۱۹۰.    
۳۴. ↑ شفاء الغرام، محمد الفأسي، ج۲، ص ۲۹۰.    
۳۵. ↑ موسوعة مکة المکرمه، احمد زكي يماني، ج۴، ص۳۷۴.


حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، برگرفته از مقاله«باب عمره».    



جعبه ابزار