باحثة‌البادیة
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
باحِثَة البادیة، نام مستعار مَلَک حِفنی ناصف (۱۳۰۴ـ۱۳۳۷/۱۸۸۶ـ ۱۹۱۸)، دختر
حِفنی ناصف می‌باشد.
وی از پیروان
محمد عبده و پیشگام تبلیغ
حقوق زنان در
مصر، و یکی از نخستین بانوان مصری بود که در ۱۳۲۱/۱۹۰۳، گواهینامه آموزگاری ابتدایی دریافت کرد و در مدرسه دخترانه دولتی
معلم شد.
ازدواجش با
عبدالستار الباسل موجب شد که به
فَیّوم برود و در آن‌جا شاهد زندگی
زنان روستایی و
چادرنشین باشد.
باازدواج مجدد شوهرش، او خود با مسئله چند همسری (مردان) روبرو شد.
تأثیر روشنفکرانه پدر، تربیت حرفه‌ای و تجربه ازدواجش، او را برآن داشت که در مقام نخستین بانوی مصری، علناً از آزادی
زنان سخن بگوید.
در همین موضوع در الجریدة و مجلات
زنان، نظیر الجنس اللطیف، مقالاتی نوشت و برای
زنان تشکیلاتی به نام «اتحاد النساء التهذیبی» بنیان نهاد. در ۱۳۲۹/۱۹۱۱، در کنگره مصر در هلیوپولیس، سخنرانی کرد و برای بهبود وضع
زنان برنامه ای ده ماده ای ارائه داد.
افکار او درباره آزادی، بیقین تحت تأثیر نوشته‌های قاسم امین بود؛ هرچند همواره هدف‌هایش ملایم‌تر و پایبندی او به
هنجارهای اسلامی، محکم بود. از
حجاب دفاع می‌کرد، اما با
چند همسری مردان سخت مخالف بود.
باحثه برای
تعلیم و
تربیت مناسب
زنان، از راه آشنا ساختن آنان با موضوعاتی نظیر
بهداشت،
اقتصاد خانواده،
پرورش کودکان،
کمکهای اولیه و غیره و به عبارت دیگر، تعلیم و تربیت آماده کننده زن برای مادری و اداره
خانواده اهمیت بسیاری قایل بود.
او در این امر، بویژه
زنان طبقه مرفه را طرف سخن خود قرار می‌داد و نادانی و تن آسایی آنان را در کنج خانه علت بزرگ ضعف اجتماعی‌شان می‌دانست. او شیوه زندگی آنان را، با دید گاهی احساساتی، با زندگی فعال زن
روستایی و چادرنشین مقایسه می‌کرد.
هرچند مبلّغ امکان تحصیلات عالی برای
زنان بود، زندگی حرفه‌ای مستقلی برای آنان در نظر نداشت و با هر پیشنهادی برای شرکت آنان در زندگی عمومی و
سیاست مخالفت می‌کرد.
در جریان گرایش عمومی
نهضت آزادی زنان در آن هنگام، او برابری اجتماعی و قانونی
زنان و
مردان را به عنوان یک اصل نپذیرفت.
(۱) باحثة البادیه، النسائیات، قاهره ۱۳۲۸/۱۹۱۰.
(۲) رَوحیّه قلینی، شاعرات عربیات، قاهره ۱۹۶۴، ص ۳۷ـ۵۷.
(۳) عمر رضا کحاله، اعلام النساء فی عالمی العرب والاسلام، دمشق ۱۹۵۹، ج ۵، ص ۷۴ـ۱۰۱.
(۴) مجدالدین ناصف، ویرایشگر، آثار باحثة البادیه، قاهره ۱۹۶۲؛
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «باحثة البادیة»، شماره۸۸.
