بدهن‌شطاری خام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بُدْهَن‌ِ شَطّاری، از عارفان طريقه شطاريه در سده‌های ۹-۱۰ق/ ۱۵-۱۶م و از نوادگان شيخ عبدالله شطاری می‌باشد. سلسله نسب وی با چند واسطه به شيخ شهاب‌الدين عمر سهروردی (د ۶۳۲ق/۱۲۳۵م) مى‌رسد. جد وی شيخ عبدالله شطاری كه مريد و خليفه شيخ محمد طيفوريه و از عارفان سلسله طيفوريه بود، در سده ۹ق به فرمان شيخ‌ِ خود از ايران به هند سفر كرد و در روستای ماندو - از توابع مالوه (ندوی، ص۴۹) - سكنى گزيد و طريقت شطاريه را در آنجا بنيان نهاد (دهلوی، ص۱۸۲؛ شاهنوازخان، ج۲، ص۵۸۳؛ غوثى، ص۱۴۷_۱۴۹؛ غلام‌سرور، ج۲، ص۳۰۶_۳۰۷).
بدهن مدتى در روستای اچولى اقامت داشت (چشتى، ص۱۱۹۶)، سپس به جونپور رفت و در سلك ارادتمندان شيخ حافظ جونپوری، مريد و خليفه شاه عبدالله شطاری درآمد و اصول طريقت شطاريه را از او فرا گرفت. (غوثى، ص۱۸۷) وی در طريقه چشتيه شاگرد و مريد شيخ محمد عيسى تاج جونپوری بود و در اين طريقه به مقام شيخيت رسيد (چشتى، ص۱۱۹۶؛ عبدالحى، ج۴، ص۵۲_۵۳). بدهن ظاهراً افزون بر دو طريقه شطاريه و چشتيه، در طريقه سهرورديه نيز سلوك نمود و با تعاليم و اصول اين سلسله نيز آشنايى يافت، چنانكه شاگردش قطبن نيز خود را از عارفان سهروردی مى‌دانست (شيرانى، ج۳، ص۵۱).
بدهن در زمان حكومت سلطان سكندر بن بهلول لودی (حك ۸۹۴ - ۹۱۵ يا ۹۲۳ق/۱۴۸۹-۱۵۰۹ يا ۱۵۱۷م)، در هند به عنوان پير و شيخ طريقت شطاری به ارشاد و تعليم مريدان پرداخت. برخى از مريدان او كه خود در شمار بزرگان بودند، بدين‌شرحند: ۱. شيخ رزق‌الله، معروف به راجن و متخلص به مشتاقى (د ۹۸۹ق/۱۵۸۱م). وی عموی شيخ عبدالحق دهلوی و از جمله عارفان و فاضلان آن عصر بود. شيخ رزق‌الله نزد شيخ بدهن تلقين ذكر يافت. ۲. شيخ ولى شطاری بدولى (د۹۵۶ق/۱۵۴۹م). ۳. شيخ قطب على قطبن مؤلف افسانی عشقى مرگاوتى. ۴. شيخ بهاءالدين مندوی (د ۹۲۱ق/۱۵۱۵م) كه از مصاحبان بدهن بود و ظاهراً توسط او به طريقت شطاريه ارادت يافت. (دهلوی، ص۲۰۶؛ عبدالحى، ج۴، ص۵۳؛ غوثى، ص۱۸۷؛ شيرانى، ج۳، ص۵۱؛ دهلوی، ص۱۸۰؛ غلام‌سرور، ج۱، ص۴۴۰_۴۴۱).
كراماتى نيز به بدهن نسبت داده شده است؛ از جمله درباره او گفته‌اند: به هنگام مرگ به فرزندش شيخ صدرالدين وصيت كرد كه پس از آنكه به من كفن پوشاندی در كنارم بيارام تا تو را نعمت بخشم. شيخ صدرالدين نيز به وصيت پدر عمل كرد و پس از آن بود كه اسرار عالم ملكوت و جبروت از عرش تا تحت الثری بر وی آشكار شد و راه بدهن را ادامه داد (چشتى، ص۱۱۹۶_۱۱۹۷).
بدهن در پانى پت درگذشت و همانجا به خاك سپرده شد. تاريخ وفات او دانسته نيست، اما با توجه به شرح حال مختصر او و نيز تاريخ درگذشت مريدانش مى‌بايست در اواسط سده ۱۰ق/۱۶م وفات يافته باشد. پس از او شيخ ولى شطاری در روستای بدولى راه استادش را ادامه داد.
فهرست منابع:
(۱) عبدالرحمان چشتى، مرآة الاسرار، ترجمه على‌اصغر چشتى صابری، لاهور، ۱۴۱۱ق؛
(۲) عبدالحق دهلوی، اخبار الاخيار، ديوبند، ۱۳۳۲ق؛
(۳) شاهنوازخان، مآثرالامرا، به كوشش عبدالرحيم و ميرزا اشرف على، كلكته، ۱۳۰۸ق/۱۸۹۰م؛
(۴) حافظ محمود شيرانى، مقالات، به كوشش مظهر محمود شيرانى، لاهور، ۱۹۶۹م؛
(۵) عبدالحى، نزهة الخواطر، حيدرآباد دكن، ۱۳۷۴ق/۱۹۵۴م؛
(۶) غلام‌سرور لاهوری، خزينة الاصفيا، لكهنو، ۱۲۹۰ق؛
(۷) محمد غوثى شطاری، گلزار ابرار، به كوشش محمد ذكى، پتنه، ۱۹۹۴م؛
(۸) معين‌الدين ندوی، معجم الامكنه، حيدرآباد دكن، ۱۳۵۳ق؛
