بزوفری(خام)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَزَوفَری ، شهرت چند تن از محدّثان و علمای امامیه ، منسوب به قریة بَزَوفَر واقع در غرب دجله ، نزدیک واسط (یاقوت حموی ، ج ۱، ص ۶۰۷؛ مامقانی ، ج ۱، بخش ۲، ص ۵۲). مشهورترین آنان ابوعبدالله حسین بن علی بن سفیان از مشایخ مفید، ابن غضایری ، احمدبن عَبدون ، ابوالعباس سیرافی و تَلّعُکبری است . نجاشی ، حسین بن علی را با عنوان «ثقه » و «جلیل » و «شیخ فاضل » وصف کرده و کتابهای او را نام برده است : الرد علی الواقفه ، الحجّ ، ثواب الاعمال ، احکام العبید ، سیرة النبی و الائمة فی المشرکین ؛ و می افزاید که این کتابها را نزد شیخ مفید و ابن عبدون خوانده و روایت کرده است (ج ۱، ص ۱۷۳، ۱۸۸ ـ ۱۸۹، ۲۰۲، ۳۲۲). افندی اصفهانی (ج ۲، ص ۱۵۲) ضمن نقل مطالب نجاشی ، شهرت او را بِزَوفَری ثبت کرده است . شیخ طوسی نیز در رجال خود او را نام برده و افزوده که نام کتابهایش را در الفهرست آورده است ، ولی در این کتاب اثری از نام او دیده نمی شود (طوسی ، ص ۴۶۶؛ مامقانی ، ج ۱، بخش ۲، ص ۳۳۸؛ تستری ، ۱۳۷۹ـ۱۳۹۱، ج ۳، ص ۳۰۹ـ۳۱۰؛ قهپائی ، ج ۲، ص ۱۹۰). تستری براساس یکی از توقیعات امام زمان علیه السلام در دوران غیبت ، که در آن از ابوعبداللّ'ه بزوفری نام برده شده ، احتمال داده است که او از سفیران آن حضرت نیز بوده است (۱۳۷۹ـ۱۳۹۱، ج ۱۰، ص ۱۱۹ـ۱۲۰). از نامة ابوالعباس سیرافی به نجاشی دانسته می شود که بزوفری تا سال ۳۵۲ زنده بوده است (نجاشی ، ج ۱، ص ۱۷۳).
نوری (ج ۳، ص ۵۲۱)، علاوه بر ابوعبدالله بزوفری ، فرزند او ابوجعفر محمّدبن حسین را نیز از مشایخ مفید یاد می کند. و این همان کسی است که دعای ندبه • ، که خواندن آن در میان شیعیان خصوصاً در روزهای جمعه متداول است ، از کتاب او نقل شده است (مجلسی ، ج ۹۹، ص ۱۰۴). تستری (۱۳۶۵ ش ، ص ۱۰۹ـ۱۱۱) به مناسبت بررسی سند این دعا هر دو احتمالِ صدور آن از شخصِ امام زمان ، و انشای خود بزوفری را مطرح کرده است .
احمدبن جعفربن سفیان بزوفری ، پسر عموی حسین بن علی نیز در شمارِ مشایخِ اجازاتِ حدیثی نام برده می شود. به گفتة شیخ طوسی (ص ۴۴۳ـ۴۴۴) تلعکبری در ۳۶۵ از او استماعِ حدیث کرده و اجازه گرفته است .
منابع :
(۱) عبدالله بن عیسی افندی اصفهانی ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء ، چاپ احمد حسینی ، قم ۱۴۰۱؛
(۲) محمدتقی تستری ، «پاسخ معقول و منطقی به یک سؤال »، نور علم ، دورة ۲، ش ۵ (شهریور ۱۳۶۵)؛
(۳) همو، قاموس الرجال ، تهران ۱۳۷۹ـ۱۳۹۱؛
(۴) محمدبن حسن طوسی ، رجال الطوسی ، نجف ۱۳۸۰/۱۹۶۱؛
(۵) عنایة الله قهپائی ، مجمع الرجال ، چاپ ضیاءالدین علامة اصفهانی ، اصفهان ۱۳۸۴ـ۱۳۸۷، چاپ افست قم ( بی تا. ) ؛
(۶) عبدالله مامقانی ، تنقیح المقال فی علم الرجال ، چاپ سنگی نجف ۱۳۴۹ـ۱۳۵۲؛
(۷) محمدباقربن محمدتقی مجلسی ، بحارالانوار ، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳؛
(۸) احمدبن علی نجاشی ، رجال النجاشی ، چاپ محمد جواد نائینی ، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸؛
(۹) حسین بن محمدتقی نوری ، مستدرک الوسائل ، چاپ سنگی تهران ۱۳۱۸ـ۱۳۲۱، چاپ افست تهران ۱۳۸۲ـ۱۳۸۳؛
(۱۰) یاقوت حموی ، معجم البلدان ، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
/ حسن طارمی /
