• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بسط (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



بَسط (به فتح باء و سکون سین) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای گشودن، وسعت دادن و گستردن می‌باشد که حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص بیعت با خودش و کیفیت آفرینش زمین و... از این واژه استفاده نموده است.



بَسط (به فتح باء و سکون سین) به معنای گشودن، وسعت دادن و گستردن آمده است.


امام (علیه‌السلام) درباره بیعت خویش فرموده است: «و بسطتم یدی فکففتها و مددتموها فقبضتها...» در اینجا بسط به معنی گشودن و باز کردن می‌باشد.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره زمین نیز فرموده‌اند: «و بسطها لهم فراشا.» در اینجا بسط به معنی گستردن آمده است.
آن حضرت در بیانی دیگر نیز فرموده است: «اللّهم و قد بسطت لی فیما لا امدح به غیرک و لا اثنی به علی احد سواک.» که در اینجا این واژه به معنی وسعت دادن آمده است.
«انبساط»: به معنی باز شدن، باسط به معنی باز کننده و وسعت دهنده و مبسوط به معنی باز شده در خطبه‌ی ۱۶۳، و خطبه‌ی ۱۰۰، و خطبه ۱۰۵ آمده است.
«بساط»: به معنای گسترده، مصدر به‌معنی مفعول است مانند: فرش و ... چنان‌که آن حضرت (صلوات‌الله‌علیه) درباره‌ی زاهدان فرموده:«اولئک قوم اتخذوا الارض بساطا.»


این مادّه با مشتقات آن جمعاً نوزده بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۵۰، خطبه۲۲۹.    
۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۲۹، خطبه۲۱۱.    
۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۳۵، خطبه۹۱.    
۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۲، خطبه۱۶۳.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۴۵، خطبه۱۰۰.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۱، خطبه۱۰۵.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸۶، حکمت۱۰۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بَسط»، ص۱۳۴.    






جعبه ابزار