بضع خام کریمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بضاعت -->ابضاع
بضع
بُضْع: شرمگاه زن.
بضع بر شرمگاه زن به لحاظ آنكه از آن استمتاع(-->استمتاع)برده مى‌شود و نيز بر عقد نكاح به لحاظ سبب بودن آن براى حلّيت استمتاع اطلاق شده است. البتّه بيشتر موارد كاربرد آن همان معناى نخست است.(۱)از اين عنوان در بابهاى حج، جهاد، صلح، عاريه، نكاح، طلاق، غصب و حدود سخن رفته است.
اسباب انتفاع از بضع:عقد نكاح(-->ازدواج)، ملك يمين(-->ملك يمين)و تحليل(-->تحليل)اسباب حلّيت انتفاع از بضع (فرج) هستند.(۲)
ضمان بضع:بضع زن، مال شمرده نمى‌شود. از اين‌رو، نه به ورثه منتقل مى‌شود(۳)و نه قابل اجاره و عاريه دادن و فروختن است.(۴)بنابر اين اگر كسى كنيزى را غصب كند و مولا را از استمتاع او محروم سازد، ضامن منافع استيفا نشده نيست،(۵)ولى انتفاع از بضع ضمان‌آور است. از اين‌رو، اگر غاصب، كنيز را وطى كند ضامن مهر المثل(-->مهر المثل)او است(۶)و نيز اگر مردى زنى را به شبهه وطى نمايد مهر المثل او را بايد بپردازد(۷)(-->آميزش به شبهه).
مرد با عقد ازدواج، مالك حقّ انتفاع از بضع همسر خويش مى‌شود. بنابر اين اگر كسى كارى كند كه اين حق از شوهر سلب شود ـ مانند آنكه زنى همسر خرد سال مردى را شير دهد به‌گونه‌اى كه موجب بطلان عقد نكاح گردد ـ ضامن مهر المثل آن زن است كه بايد به شوهر بپردازد.(۸)
(۱)جواهر الكلام، ج ۱۰، ص۳۷۰.
(۲)جواهرالكلام، ج ۳، ص۴۳.
(۳)الحدائق الناضرة، ج۸، ص۲۲۲.
(۴)مستمسك العروة، ج ۶، ص۱۷۷.
(۵)جواهر الكلام، ج۹،ص۳۸۵.
(۶)تحرير الوسيلة، ج۱، ص۱۸۳.
