• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بنی سلمه (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



بنی سلمه یکی از چند قبیله برجسته خزرجی است که در عصر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در یثرب می‌زیستند.



بنی سلمه، فرزندان سعد بن علی بن اسد از تیره خزرج بودند.


برخی مفسران، نزول آیه ۱۲۲ آل عمران «إِذْ هَمَّت طَّائِفَتَانِ مِنكُمْ أَن تَفْشَلَا وَاللَّـهُ وَلِيُّهُمَا ۗ وَعَلَى اللَّـهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ»؛ (و نیز به یاد آور) زمانی را که دو طایفه از شما تصمیم گرفتند سستی نشان دهند (و از وسط راه بازگردند)؛ و خداوند پشتیبان آنها بود (و به آنها کمک کرد که از این فکر بازگردند)؛ و افراد باایمان، باید تنها بر خدا توکّل کنند! را درباره آنان دانسته‌اند که در جنگ احد از خود سستی نشان دادند.
[۳] جامع البیان، ج۳، جزء ۴، ص۹۶.



آیه ۱۳ احزاب « وَإِذْ قَالَت طَّائِفَةٌ مِّنْهُمْ يَا أَهْلَ يَثْرِ‌بَ لَا مُقَامَ لَكُمْ فَارْ‌جِعُوا ۚ وَيَسْتَأْذِنُ فَرِ‌يقٌ مِّنْهُمُ النَّبِيَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنَا عَوْرَ‌ةٌ وَمَا هِيَ بِعَوْرَ‌ةٍ ۖ إِن يُرِ‌يدُونَ إِلَّا فِرَ‌ارً‌ا»؛ و (نیز) به خاطر آورید زمانی را که گروهی از آنها گفتند: «ای اهل یثرب (ای مردم مدینه)! اینجا جای توقف شما نیست؛ به خانه‌های خود بازگردید!» و گروهی از آنان از پیامبر اجازه بازگشت می‌خواستند و می‌گفتند: «خانه‌های ما بی‌حفاظ است!»، در حالی که بی‌حفاظ نبود؛ آنها فقط می‌خواستند (از جنگ ) فرار کنند. درباره بهانه جویی آنان به قصد فرار از جنگ احزاب نازل شد.
[۷] غررالتبیان، ص۴۱۸.



براساس روایاتی آیه ۱۲ یس« إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَىٰ وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَ‌هُمْ ۚ وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُّبِينٍ»؛ به یقین ما مردگان را زنده می‌کنیم و آنچه را از پیش فرستاده‌اند و تمام آثار آنها را می نویسیم؛ و همه چیز را در کتاب آشکار کننده‌ای برشمرده‌ایم! در پی آن نازل شد که بنی سلمه به علت دوری منازلشان از مسجدالنبی ، به آن حضرت شکوه کردند.
[۹] جامع البیان، ج۱۲، جزء ۲۲، ص۹۸.



به نقل مفسران، آیه ۱۴۹ صافات « وَأَرْ‌سَلْنَاهُ إِلَىٰ مِائَةِ أَلْفٍ أَوْ يَزِيدُونَ»؛ و او را به سوی جمعیّت یکصد هزار نفری -یا بیشتر- فرستادیم! درباره پندار باطل بنی سلمه و برخی قبایل دیگر ـ که ملائکه دختران خدایند ـ نازل شد.
[۱۳] غررالتبیان، ص۴۴۶.



همچنین نزول آیه ۱۱ حجرات « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ‌ قَوْمٌ مِّن قَوْمٍ عَسَىٰ أَن يَكُونُوا خَيْرً‌ا مِّنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِّن نِّسَاءٍ عَسَىٰ أَن يَكُنَّ خَيْرً‌ا مِّنْهُنَّ ۖ وَلَا تَلْمِزُوا أَنفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ ۖ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ ۚ وَمَن لَّمْ يَتُبْ فَأُولَـٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ»؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! نباید گروهی از مردان شما گروه دیگر را مسخره کنند، شاید آنها از اینها بهتر باشند؛ و نه زنانی زنان دیگر را، شاید آنان بهتر از اینان باشند؛ و یکدیگر را مورد طعن و عیبجویی قرار ندهید و با القاب زشت و ناپسند یکدیگر را یاد نکنید، بسیار بد است که بر کسی پس از ایمان نام کفرآمیز بگذارید؛ و آنها که توبه نکنند، ظالم و ستمگرند! در ارتباط با آنها نازل شد، زیرا با القاب زشت ، یکدیگر را صدا می‌زدند.
[۱۵] جامع البیان، ج۱۳، جزء ۲۶، ص۱۷۱.



۱. جمهرة انساب العرب، ص۳۵۸.    
۲. آل عمران/سوره۳، آیه۱۲۲.    
۳. جامع البیان، ج۳، جزء ۴، ص۹۶.
۴. مجمع البیان، ج۱ - ۲، ص۳۷۶.    
۵. احزاب/سوره۳۳، آیه۱۳.    
۶. الجامع لاحکام القرآن، قرطبی، ج۱۴، ص۱۴۷.    
۷. غررالتبیان، ص۴۱۸.
۸. یس/سوره۳۶، آیه۱۲.    
۹. جامع البیان، ج۱۲، جزء ۲۲، ص۹۸.
۱۰. مجمع البیان، ج۷ - ۸، ص۶۵۳.    
۱۱. صافات/سوره۳۷، آیه۱۴۹.    
۱۲. الجامع لاحکام القرآن، قرطبی، ج۱۵، ص۱۳۱.    
۱۳. غررالتبیان، ص۴۴۶.
۱۴. حجرات/سوره۴۹، آیه۱۱.    
۱۵. جامع البیان، ج۱۳، جزء ۲۶، ص۱۷۱.
۱۶. الجامع لاحکام القرآن، قرطبی، ج۱۶، ص۳۲۴.    



فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «بنی سلمه (قرآن)».    



جعبه ابزار