• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بکائین(اصلی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



بکائین شماری از صحابه تهیدست و مشتاق جهاد در زمان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم بودند.
این واژه از «ب ـ ک ـ ی» به معنای گریستن با صدای بلند آمده است.
[۱] مفردات، ص۱۴۱، «بکی».
[۲] لغت نامه، ج۳، ص۴۲۶۰، «بکاء».
بکائین صحابه تهیدستی بودند که در سال نهم هجرت، هنگامی که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم عازم «تبوک» بود نزد آن حضرت آمدند تا با دریافت زاد و توشه و مرکب، امکان حضور در آن غزوه را بیابند؛ اما رسول خدا از تجهیز آنان عاجز ماند. آنان که از توفیق شرکت در جهاد، محروم شده بودند، گریستند.
[۳] المغازی، ج۳، ص۹۹۳-۹۴۴.
[۴] السیرة النبویه، ج۴، ص۵۱۸.
[۵] الطبقات، ج۲، ص۱۲۵.
در پی آن آیه ۹۲ توبه در شان ایشان نازل شد:
[۷] اسباب النزول، ص۲۱۲.
[۸] جامع البیان، مج ۶، ج۱۰، ص۲۶۹.
[۹] مجمع البیان، ج۵، ص۹۱.
«ولا عَلَی الَّذینَ اِذا ما اَتَوکَ لِتَحمِلَهُم قُلتَ لا اَجِدُ ما اَحمِلُکُم عَلَیهِ تَوَلَّوا واَعیُنُهُم تَفیضُ مِنَ الدَّمعِ حَزَنـًا اَلاّ یَجِدوا ما یُنفِقون و نیست     بر کسانی که چون نزد تو آمدند تا آنان را بر مرکبی سوار کنی، گفتی: مرکبی ندارم که شما را بر آن بنشانم، بازگشتند در حالی که چشمانشان از اندوه اشکبار بود، زیرا چیزی نداشتند که در راه خدا انفاق کنند (و با آن به میدان بروند)».
سیره نویسان و مفسران در تعداد و نامهای بکائین اختلاف نظر دارند؛ برخی آنان را ۶ تن
[۱۰] اسدالغابه، ج۳، ص۳۴۹.
[۱۱] زاد المسیر، ج۳، ص۴۸۵.
[۱۲] البحر المحیط، ج۵، ص۴۸۳.
و برخی دیگر ۹ نفر
[۱۳] البحر المحیط، ج۵، ص۴۸۳.
دانسته‌اند؛ اما مشهور، شمار آنان را ۷ تن دانسته‌اند
[۱۴] المغازی، ج۳، ص۹۹۳.
[۱۵] المغازی، ج۳، ص۱۰۲۴.
[۱۶] السیرة النبویه، ج۴، ص۵۱۸.
[۱۷] مجمع البیان، ج۵، ص۹۱.
؛ نیز در این باره که آنان از یک قبیله یا از قبایل گوناگون باشند نظرها یکسان نیست؛ برخی مفسران آنان را از قبیله مُزینه یا از فرزندان مُقرن بن عامر مزنی دانسته‌اند.
[۱۸] اسباب النزول، ۲۱۲.
[۱۹] جامع البیان، مج ۶، ج۱۰، ص۲۶۹.
[۲۰] تفسیر قرطبی، ج۸، ص۱۴۵.
(بنی مقرن) در مقابل، گزارشهایی حکایت از آن دارد که ایشان از تیره‌های گوناگون بودند.
[۲۱] جامع البیان، مج ۶، ج۱۰، ص۲۷۰.
[۲۲] التبیان، ج۵، ص۲۸۰.
[۲۳] المغازی، ج۳، ص۱۰۲۴.

به موجب نقلی آنان عبارت است از: سالم بن عمیر از بنی عمرو بن عوف و از بدریّان، حرمی بن عمرو از بنی واقف، عبدالرحمن بن کعب از بنی مازن بن نجار، سلمان بن صخر از بنی المعلی، عبد الرحمن بن یزید از بنی حارثه، عمرو بن غنم از بنی سلمه و عبدالله بن عمرو از مُزینه.
[۲۴] جامع البیان، مج۶، ج۱۰، ص۲۷۰.
[۲۵] الدرالمنثور، ج۴، ص۲۶۳.
[۲۶] المغازی، ج۱، ص۱۶۰.
[۲۷] المغازی، ج۳، ص۹۹۴.

در اخبار دیگر نامهای آنان چنین آمده است: معقل بن یسار، سالم بن عمیر، عبدالله بن مغفّل، عبدالله بن کعب، عرباض بن ساریه، علیة بن زید از بنی جاریه و عمرو بن حمام بن جموح.
[۲۸] المغازی، ج۲، ص۹۹۴.
[۲۹] السیرة النبویه، ج۴، ص۵۱۸.
[۳۰] الطبقات، ج۲، ص۱۲۵.
جز نامهای یاد شده، از کسانی دیگر نیز نام برده شده است.
[۳۱] زاد المسیر، ج۳، ص۴۸۵-۴۸۶.
[۳۲] اسد الغابه، ج۳، ص۱۰.

گویند: هنگامی که آنان از رفتن خود مایوس شده، گریستند، یامین یا ابن یامین نضیری دو تن را تجهیز کرده و با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم همراه شدند.
[۳۳] المغازی، ج۳، ص۹۹۴.
[۳۴] السیرة النبویه، ج۴، ص۵۱۸.
[۳۵] سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۳۴.
عباس بن عبد المطلب وعثمان بن عفان نیز هر یک دو تن را مهمان خود کردند.
[۳۶] التبیان، ج۵، ص۲۸۰.
[۳۷] مجمع البیان، ج۵، ص۹۱.
در گزارش واقدی آمده است که عثمان سه تن را همراه خود برد.
[۳۸] المغازی، ج۳، ص۹۹۴.

اسباب النزول؛ اسد الغابة فی معرفة الصحابه؛ البحر المحیط فی التفسیر؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ تفسیر القمی؛ جامع البیان عن تاویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ جمهرة انساب العرب؛ الدرالمنثور فی التفسیر بالماثور؛ زادالمسیر فی علم التفسیر؛ سیر اعلام النبلاء؛ السیرة النبویه، ابن هشام؛ الطبقات الکبری؛ لغت نامه؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ المغازی؛ مفردات الفاظ القرآن.
فهرست منابع:

فهرست مندرجات

۱ - پانویس
۲ - منبع


۱. مفردات، ص۱۴۱، «بکی».
۲. لغت نامه، ج۳، ص۴۲۶۰، «بکاء».
۳. المغازی، ج۳، ص۹۹۳-۹۴۴.
۴. السیرة النبویه، ج۴، ص۵۱۸.
۵. الطبقات، ج۲، ص۱۲۵.
۶. توبه/سوره۹، آیه۹۲.    
۷. اسباب النزول، ص۲۱۲.
۸. جامع البیان، مج ۶، ج۱۰، ص۲۶۹.
۹. مجمع البیان، ج۵، ص۹۱.
۱۰. اسدالغابه، ج۳، ص۳۴۹.
۱۱. زاد المسیر، ج۳، ص۴۸۵.
۱۲. البحر المحیط، ج۵، ص۴۸۳.
۱۳. البحر المحیط، ج۵، ص۴۸۳.
۱۴. المغازی، ج۳، ص۹۹۳.
۱۵. المغازی، ج۳، ص۱۰۲۴.
۱۶. السیرة النبویه، ج۴، ص۵۱۸.
۱۷. مجمع البیان، ج۵، ص۹۱.
۱۸. اسباب النزول، ۲۱۲.
۱۹. جامع البیان، مج ۶، ج۱۰، ص۲۶۹.
۲۰. تفسیر قرطبی، ج۸، ص۱۴۵.
۲۱. جامع البیان، مج ۶، ج۱۰، ص۲۷۰.
۲۲. التبیان، ج۵، ص۲۸۰.
۲۳. المغازی، ج۳، ص۱۰۲۴.
۲۴. جامع البیان، مج۶، ج۱۰، ص۲۷۰.
۲۵. الدرالمنثور، ج۴، ص۲۶۳.
۲۶. المغازی، ج۱، ص۱۶۰.
۲۷. المغازی، ج۳، ص۹۹۴.
۲۸. المغازی، ج۲، ص۹۹۴.
۲۹. السیرة النبویه، ج۴، ص۵۱۸.
۳۰. الطبقات، ج۲، ص۱۲۵.
۳۱. زاد المسیر، ج۳، ص۴۸۵-۴۸۶.
۳۲. اسد الغابه، ج۳، ص۱۰.
۳۳. المغازی، ج۳، ص۹۹۴.
۳۴. السیرة النبویه، ج۴، ص۵۱۸.
۳۵. سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۳۴.
۳۶. التبیان، ج۵، ص۲۸۰.
۳۷. مجمع البیان، ج۵، ص۹۱.
۳۸. المغازی، ج۳، ص۹۹۴.







جعبه ابزار