• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بیان قولی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



هر گفتارى که توضیح دهنده کلام مجمل باشد، بیان قولى نامیده می شود.




هر گفتارى که توضیح دهنده کلام مجمل باشد، بیان قولى یا به عبارتی مبین قولی نامیده می شود، که هم شامل سخن خدای متعال است.



در سوره بقره در ماجراى گاو بنی اسرائیل، ابتدا به اجمال دستور به ذبح آن داد و سپس در ادامه آیه تمام خصوصیات گاو مزبور را بر شمرد، و هم شامل سخن پیامبر (ص) است، چنان که در مورد زکات فرمود: " فیما سقت السماء العشر " که مبین مقدار زکات واجب از زراعت دیم است .




۳.۱ - گفتار تام


در بیان قولى ممکن است گفتار تام باشد، مانند این که اول گفته شود: " اکرم العلما " و سپس گفته شود: " اکرم الزهاد منهم ".

۳.۲ - گفتار غیر تام


یا ممکن هست غیر تام باشد، مانند : " اکرم العلما الزهاد منهم ".



بیان قولى دو گونه است.

۴.۱ - نص


اولی نص هست که آن را محکم نیز مى گویند، و عبارت است از دلالت صریح کلام بر معنای مراد، به طورى که در آن احتمال معناى دیگر داده نشود، مانند : " الله خالق کل شى ء ".

۴.۲ - ظاهر


دومی ظاهر هست و آن وقتی هست که دلالت کلام بر معناى مراد و روشن باشد، اما غیر آن نیز احتمال داده شود، یعنى در آن، دو معنا احتمال داده شود، یکى راجح و دیگرى مرجوح، در این صورت، طرف راجح را ظاهر و طرف مرجوح را مؤوّل مى گویند.



محقق حلی، جعفر بن حسن، معارج الاصول،ص۱۰۹.    
صاحب معالم، حسن بن زین الدین، معالم الدین وملاذالمجتهدین،ص۱۵۷.    
میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج۱،ص۳۴۰.    
اصفهاني، محمد حسين، الفصول الغروية فى الاصول الفقهية،ص۲۲۶.
زحيلي، وهبه، اصول الفقه الاسلامى، ج۱،ص۳۲۸.
مشكيني، علي، تحريرالمعالم،ص۱۴۰.
سجادي، جعفر، فرهنگ معارف اسلامى، ج۴،ص۱۲۰.



مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.    



جعبه ابزار