• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بیعت رضوان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



بیعت رضوان، عنوان بیعت جمعی از صحابه با پیامبر صلّی اللّه علیه وآله وسلّم است که به بیعت تحت الشجره نیز معروف است.




در سال ششم پس از هجرت، پیامبر صلّی اللّه علیه وآله وسلّم با گروهی از صحابه، که تنها شمشیری در غلاف به همراه داشتند و شمار آنان را هزار و چهارصد تا هزار و ششصد تن نوشته‌اند، به قصد زیارت خانه خدا و ادای مناسک عمره از مدینه خارج شدند.
[۳] حسین بن علی ابوالفتوح رازی، روض‌الجنان و روح‌الجنان فی تفسیر‌القرآن، چاپ محمد جعفر یاحقی و محمد مهدی ناصح، مشهد ۱۳۶۵ـ۱۳۷۵ ش، ج۱۷، ص۳۳۷.

چون به حدیبیه -دهی در فاصله یک منزلی مکه و نُه منزلی مدینه-
[۴] یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵، ج۲، ص۲۲۲.
رسیدند، مردم مکه راه را بر آنان بستند و مانع رفتنشان به مکه شدند.

۱.۱ - فرستادن پیامبر خراش را به مکه


رسول خدا نخست کسی به نام خَراش را بر شتر خود نشاند و به مکه فرستاد تا به بزرگان شهر بگوید که مسلمانان برای جنگ نیامده‌اند و می‌خواهند خانه خدا را زیارت کنند و بازگردند، ولی مکیان شتر پیامبر را پی کردند و قصد کشتن خراش را داشتند که بعضی مانع شدند و او بازگشت.

۱.۲ - فرستادن پیامبر عثمان را به مکه


پیامبر عثمان را نزد آنان فرستاد، و چون بازگشت وی دیر شد، شایع گردید که مردم مکه عثمان را کشته‌اند.

۱.۳ - مکان بیعت رضوان


رسول خدا یاران خویش را گرد آورد و آنان بر سر جان خود با او بیعت کردند، این بیعت زیر درختی (درخت سَمُره ) بسته شد، بعداً معلوم شد که عثمان کشته نشده است.

۱.۴ - صلح پیامبر با مکیان


از سوی دیگر، فرستادگان مکه در حدیبیه با رسول خدا صلح کردند و قرار بر این شد که وی آن سال بازگردد و سال دیگر برای زیارت به مکه بیاید.
[۹] حسن ابراهیم حسن، تاریخ الاسلام، السیاسی والدینی والثقافی والاجتماعی، ج۱، قاهره ۱۹۶۴، چاپ افست بیروت، ج۱، ص۱۲۷.
[۱۰] حسین بن علی ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، چاپ محمد جعفر یاحقی و محمد مهدی ناصح، مشهد ۱۳۶۵ـ۱۳۷۵ ش، ج۱۷، ص۳۳۶ـ۳۳۷.




این واقعه در قرآن، در آیه ۱۸ از سوره فتح، ذکر شده، که نام بیعت رضوان و بیعت شجره نیز از همین آیه گرفته شده است: "لقد رضیَاللّهُ عن المؤمنینَ اِذْیُبایِعونَکَ تَحتَ الشجرةِ فَعَلِمَ ما فی قُلوبِهم فَأَنْزَلَ السَّکینةَ علیهم"؛ خداوند همانا از مؤمنان، هنگامی که با تو در زیر درخت بیعت کردند خشنود شد، و دانست آن‌چه در دل آن‌هاست، پس آرامش را برآنان فرو فرستاد.



بعدها بیعت کنندگان به اصحاب شجره شهرت یافتند.



مسجدی نیز در محل بسته شدن این بیعت بعدا ساخته شد.



ابن سعد، الطبقات الکبری، بیروت ۱۴۰۵/۱۹۸۵.
ابن هشام، السیرة النبویة، چاپ سهیل زکار، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
حسین بن علی ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، چاپ محمد جعفر یاحقی و محمد مهدی ناصح، مشهد ۱۳۶۵ـ۱۳۷۵ش.
حسن ابراهیم حسن، تاریخ الاسلام، السیاسی والدینی والثقافی والاجتماعی، ج۱، قاهره ۱۹۶۴، چاپ افست بیروت.
محمد بن جریر طبری، تاریخ الطبری، تاریخ الامم والملوک، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت ( ۱۳۸۲ـ۱۳۸۷/ ۱۹۶۲ـ۱۹۶۷).
یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.


 
۱. ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، بیروت ۱۴۰۵/۱۹۸۵، ج۲، ص۹۵.    
۲. محمدبن جریر طبری، تاریخ‌الطبری، تاریخ الامم والملوک، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت ( ۱۳۸۲۱۳۸۷/ ۱۹۶۲۱۹۶۷ )، ج۲، ص۶۲۰۶۲۱.    
۳. حسین بن علی ابوالفتوح رازی، روض‌الجنان و روح‌الجنان فی تفسیر‌القرآن، چاپ محمد جعفر یاحقی و محمد مهدی ناصح، مشهد ۱۳۶۵ـ۱۳۷۵ ش، ج۱۷، ص۳۳۷.
۴. یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵، ج۲، ص۲۲۲.
۵. ابن سعد، الطبقات الکبری، بیروت ۱۴۰۵/۱۹۸۵، ج۲، ص۹۶۹۷.    
۶. ابن هشام، السیرة‌النبویة، چاپ سهیل زکار، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲، ج۳، ص۷۷۴.    
۷. ابن هشام، السیرة‌النبویة، چاپ سهیل زکار، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲، ج۳، ص۷۸۰.    
۸. محمدبن جریر طبری، تاریخ الطبری، تاریخ الامم والملوک، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت ( ۱۳۸۲۱۳۸۷/ ۱۹۶۲۱۹۶۷)، ج۲، ص۲۷۸.    
۹. حسن ابراهیم حسن، تاریخ الاسلام، السیاسی والدینی والثقافی والاجتماعی، ج۱، قاهره ۱۹۶۴، چاپ افست بیروت، ج۱، ص۱۲۷.
۱۰. حسین بن علی ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، چاپ محمد جعفر یاحقی و محمد مهدی ناصح، مشهد ۱۳۶۵ـ۱۳۷۵ ش، ج۱۷، ص۳۳۶ـ۳۳۷.
۱۱. فتح/سوره۴۸، آیه۱۸.    
۱۲. ابن سعد، الطبقات الکبری، بیروت ۱۴۰۵/۱۹۸۵، ج۲، ص۹۹۱۰۱.    




دانشنامه جهان اسلام، مقاله شماره ۲۴۹۰.    



جعبه ابزار