تاویل ممدوح•
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تاویل ممدوح، تاویل مطابق
واقع است.
تاویل صحیح و واقعی
آیات قرآن که از منبع
وحی و علم الهی سرچشمه می‌گیرد، «تاویل ممدوح» است و جز
خداوند و
راسخان در علم، کسی از آن اطلاعی ندارد: (... وما یعلم تاویله الا الله والراسخون فی العلم...) ؛ "با آنکه تاویلش را جز خدا و ریشه داران در
دانش کسی نمی‌داند".
اغلب
محققان گفته‌اند
تفسیر، ناظر به «لفظ» است؛ اما تاویل، ناظر به ساختمان
جمله و نحوه تعبیر؛ چنان که وقتی در قرآن می‌فرماید (ان ربک لبالمرصاد)؛ "زیرا
پروردگار تو سخت در
کمین است"
؛ از نظر تفسیر، «
مرصاد» از «رصد» به معنای مراقبت و نظارت گرفته شده و به معنای محل رصد و مراقبت و کمین است؛ ولی چون به واقع، خداوند در کمین یا کمینگاه ننشسته است، از نظر تاویل آیه، اهل نظر و
زبان از این تعبیر کنایی، علم و احاطه و حضور خداوند، و از
لحن آیه،
تحذیر و هشداری
بلیغ درمی یابند و پی می‌برند که خداوند از
کردار و رفتارشان غافل نیست.
این گونه تاویل که همه مفسران بزرگ
شیعه و
سنی در تفسیرهایشان آورده‌اند، از تاویل‌ها و تفسیرهای مستحسن و ممدوح است.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تأویل ممدوح».
