تحاص

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

تَحاصّ یعنی حصّه حصّه کردن مال به نسبت سهامکه از آن به مناسبت در بابهایی نظیر زکات، دین، تفلیس و اقرار سخن رفته است.
مورد تحاصّ، دیون است و آن در صورتی است که اموال متعلّق حقّ طلبکاران، کمتر از طلب آنان باشد. نمونه‏هایی از مسائل آن عبارت است از:

---

هرگاه مدیونی که بدهیهای متعدّد دارد بمیرد و ترکه‏اش کفاف دیونش را ندهد، تحاصّ صورت می‏گیرد. به عنوان مثال اگر مجموع بدهیهای وی یک میلیون تومان و ترکه‏اش پانصد هزار تومان باشد، هر طلبکار نصف طلب خود را از ترکه برمی‏دارد. حتّی اگر طلبکاری عین متاع خود را در میان ترکه بیابد نمی‏تواند آن را بابت طلب خود بردارد؛ بلکه آن نیز به صورت حصّه‏های مختلف، بین همه طلبکاران تقسیم می‏شود.
برخی قدما گفته‏اند: در این صورت صاحب متاع می‏تواند آن را برای خود بردارد؛ همان‏گونه که اگر مدیون زنده بود، می‏توانست چنین کند.

---

اگر شخصی که زکات به مالش تعلّق گرفته است پیش از پرداخت بمیرد و دیون دیگری نیز داشته باشد، در صورتی که ترکه کفاف دیونش را ندهد، بنابر قول برخی بین مستحقان زکات و طلبکاران، تحاصّ صورت می‏گیرد. قول دیگر، تقدیم مستحقان زکات بر طلبکاران است که ابتدا باید حقّ آنان پرداخت گردد.

---

اگر بیمار به دینی که همه ترکه را فرامی‏گیرد اقرار کند و در این اقرار، متّهم نباشد، اقرارش پذیرفته خواهد شد و اگر دینِ فراگیر دیگری نسبت به کلّ ترکه به واسطه بینه ثابت گردد، ترکه بین طلبکاران به صورت تحاصّ تقسیم می‏شود و در صورت ثبوت آن دین با اقرار وارث، در ثبوت تحاصّ اختلاف است.

---