تحریف مفهوم زهد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اهميّت زهد و پارسايى
«زهد» يكى ديگر از واژه‌هاى والاى اسلامى است كه مورد تحريف قرار گرفته است.
اين واژه تنها يك‌بار در قرآن مجيد و در سوره مباركه يوسف آمده است
[۱] ولى در روايات اسلامى درباره اهميّت آن بحث بسيار
گسترده‌اى شده است. در تاريخ زندگى زاهدانه پيامبر ۹ وهمچنين اميرمؤمنان ۷ و ائمه هدى : و اصحابى مانند سلمان فارسى، ابوذر غفارى، مقداد، ميثم، عمّارياسر و امثال اين بزرگواران، واژه زهد فراوان ديده مى‌شود حتّى (اگر باعث تعجّب نشود) در روايات درباره زهد حضرت سلمان آمده است كه زندگى ايشان در كنار آن حشمت و قدرتى كه خدا در اختيار او قرار داده بود، بسيار ساده و زاهدانه بوده است.
دشمنان ما واژه «زهد» را تحريف كرده‌اند و زهد اسلامى را به اين صورت تعريف مى‌كنند: ثروت‌ها و حكومت‌ها را به دنياپرستان واگذاريد و دنيا را به اهلش بسپاريد. به عبارت ديگر، اين تعريف، عامل تخدير براى توده‌ها و تضعيف شدن در مقابل جهان‌خواران ومستكبران دنيا شده است.
امّا روايات اسلامى درباره زهد چه مى‌گويند؟ مرحوم كلينى در كتاب كافى از امام صادق ۷ اين تعبير زيبا را نقل مى‌كند كه مى‌فرمايد :
«جُعِلَ الْخَيْرُ كُلُّهُ فِي بَيْتٍ وَ جُعِلَ مِفْتَاحُهُ الزُّهْدَ فِي الدُّنْيَا» اگر تمام نيكى‌ها، افتخارات، موفقيّت‌ها و فضايل را در اتاقى بگذارند و قفل كنند كليد درب اين اتاق زهد است. از اين‌جا معلوم مى‌شود زهد عامل تمام نيكى‌ها و موفقيّت‌هاست. در ادامه اين روايت آمده است: «حَرَامٌ عَلَى قُلُوبِكُمْ أَنْ تَعْرِفَ حَلاَوَةَ الاِْيمَانِ حَتَّى تَزْهَدَ فِي الدُّنْيَا»
[۲] آن‌هايى كه اهل زهد در دنيا نباشند، حلاوت ايمان را نخواهند چشيد. از اين حديث و احاديث ديگر استفاده مى‌شود كه ايمان به خدا شيرينى خاصّى دارد و اين شيرينى ايمان را همه افراد نمى‌چشند.
در روايت ديگر، مرحوم علامّه مجلسى در بحارالانوار از امام صادق ۷ نقل مى‌كند :
«مَنْ زَهِدَ فِي الدُّنْيَا أَثْبَتَ اللَّهُ الْحِكْمَةَ فِي قَلْبِهِ وَ أَنْطَقَ بِهَا لِسَانَهُ وَبَصَّرَهُ عُيُوبَ الدُّنْيَا دَاءَهَا وَ دَوَاءَهَا وَ أَخْرَجَهُ اللَّهُ مِنَ الدُّنْيَا سَالِماً إِلَى دَارِ السَّلاَمِ».
[۳] كسى كه زهد در دنيا را پيشه كند خداوند علم وحكمت و دانش را در قلب او قرار مى‌دهد و زبانش را به علم وحكمت مى‌گرداند و عيوب و درمان دردهاى اخلاقى‌اش را به او نشان مى‌دهد و هنگامى كه از دنيا مى‌رود، به‌سوى سراى آرامش خواهد رفت.
مفهوم زهد
زهد به چه معناست كه علم، حكمت، بصيرت و تمام خيرات را به دنبال خواهد داشت؟
قرآن مجيد در سوره مباركه حديد، زهد را تفسير مى‌كند :
(لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَكُمْ) براى آنچه از دست دادى عزادارى نكن؛ اگر براى اموال خود تدبير كردى ولى عواملى آن را از بين برد، نشستن و گريستن، بيهوده و خلاف زهد است (وَلاتَفْرَحُوا بِما آتاكُم)
[۴] و آنچه در دست دارى، اسير ووابسته‌اش نباش بلكه امير و حاكم آن‌ها باش. مانند حضرت سليمان ۷، اگر تمام دنيا را نيز داشتى، وابسته آن نباش.
به تعبير ديگر چنانچه زهد را در يك جمله خلاصه كنيم به اين معنى خواهد بود: خانواده، جامعه و كشور، زندگى ساده و به دور از تشريفات داشته باشند.
اگر وابسته به تشريفات، تجمّلات و زندگى پرزرق و برق شويم كه مثلاً بايد اتومبيل ما آخرين سيستم باشد و خانواده از آخرين مدهاى لباس استفاده كنند، در هتل‌هاى درجه يك اقامت كنيم، براى مراسم ازدواج تشريفات آنچنانى قائل شويم و غيره، اين روش زندگى، انسان را بيچاره و قوى‌ترين اشخاص را ضعيف مى‌كند و مايه انواع بدبختى‌ها و بيچارگى‌ها مى‌شود.
زندگى اگر ساده باشد از طريق حلال و پاك تأمين خواهد شد ولى اگر با تشريفات همراه شود معمولاً از طريق حلال اداره آن ممكن نيست؛ و چون فرد بايد از طريقى اين تشريفات را به‌دست آورد مجبور است به ربا، احتكار، رشوه و تضييع حقوق ايتام مبتلا گردد. متأسّفانه دختران بسيارى هستند كه به‌دليل نداشتن هيزيه‌هاى پرتشريفات موفّق به ازدواج نمى‌شوند و پسرانى كه هزينه‌هاى اين‌گونه ازدواج‌ها را ندارند. مگر ازدواج بانوى اسلام ۳ بالاترين شخصيت زن در جهان بشريت با حضرت على۷ بزرگ‌ترين انسان بعد از پيامبر اكرم۹ با چه تشريفاتى همراه بود؟ بسيار شنيده‌ايد و خوانده‌ايد كه چقدر ساده بود.
[۵] بياييد بت‌هاى تشريفات و تجمّلات، چشم و هم‌چشمى‌ها را بشكنيم، مستقل فكر كنيم و به‌سوى زندگى ساده‌اى برويم. جوانانمان خوشبخت شوند و خودمان نيز با آرامش زندگى كنيم
[۶] . يوسف، آيه ۲۰.
[۷] . اصول كافى، ج۲، باب مذمت دنيا و... ، ص ۱۲۸، ح ۲.
[۸] . بحار الانوار، ج ۲، باب ۹، ص ۳۳، ح ۲۷.
[۹] . حديد، آيه ۲۳.
[۱۰] . براى كسب اطّلاعات بيشتر مى‌توانيد به كتاب «شيوه همسرى در خانواده نمونه» ازتأليفات معظّم له مراجعه نماييد.
