• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تذکره‌ نصرآبادی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تذکره نصرآبادی، تذکره شاعران فارسیگوی دوره صفوی ، تألیف محمدطاهر نصرآبادی می‌باشد.




نصرآبادی تذکره خود را با جملاتی به نثر مصنوع در حمد باری تعالی آغاز، و سپس با نثری ساده از فضیلت سخن منظوم بحث می‌کند و ضمن ذکر تذکره‌های پیشین و معاصر خود که به نظر می‌رسد در تألیف تذکره‌اش از برخی آن‌ها به ویژه تحفه سامی متأثر بوده است، سبب تألیف کتاب (در ۱۰۸۳) را ذکر می‌کند.
او در پایان دیباچه و پیش از بیان فصول کتاب، شاه سلیمان صفوی
[۱] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
را مدح می‌گوید.



فصل‌های کتاب عبارتند از:


۲.۱ - شاهان


مقدمه، در باره شاهان و شاهزادگان صفوی که شعر سروده‌اند.


۲.۲ - امیران


فصل اول، در باره امیران و ملازمان دربار صفوی و تیموریان هند که شاعر بوده‌اند، مشتمل بر سه «فرقه» : امیران ایران ، امیران هندوستان ، وزیران و مستوفیان می‌باشد.


۲.۳ - سادات


فصل دوم، در ذکر سادات و نجبا و اشعار آنان می‌باشد.


۲.۴ - دانشمندان


فصل سوم، در باره دانشمندان و خوش نویسان و متصوّفه که شعر نیز سروده‌اند، مشتمل بر سه فرقه: علما و فضلا ، خوش نویسان، درویشان می‌باشد.


۲.۵ - شاعران


فصل چهارم، در شرح احوال شاعران، مشتمل بر سه فرقه : شاعران عراق و خراسان ، شاعران ماوراءالنهر ، شاعران هندوستان می‌باشد.


۲.۶ - خویشان


فصل پنجم، در باره خویشان مؤلف و زندگینامه و اشعار خود مؤلف می‌باشد.


۲.۷ - خاتمه


فصل ششم در خاتمه، و در ذکر مادّه تاریخ و لغز و معماهای متقدمان و معاصرانِ مؤلف می‌باشد و مشتمل بر دو «دفعه» : دفعه اول، آن‌هایی که سراینده مشخص دارند؛ دفعه دوم، آن‌هایی که سراینده نامعلوم دارند.
هر دفعه خود به سه «حرف» تقسیم شده است: حرف اول در به باره مادّه تاریخ، دوم در به باره لغز و سوم در به باره معما.



تاریخ اتمام تذکره نصرآبادی معلوم نیست. نصرآبادی در یکی از نسخه‌های خطی کتاب که در ۱۰۹۱ کتابت شده، یادداشتی با تاریخ غره رجب ۱۰۹۱ از خود باقی گذاشته و توصیه کرده است که دیگران اگر نکته‌ای به نظرشان رسید، به تذکره او اضافه کنند.
[۲] احمد گلچین معانی، «نظری به تذکره نصرآبادی»، ج ۱، ص ۱۹۶۲، در نامواره دکتر محمود افشار، ج ۴، چاپ ایرج افشار و کریم اصفهانیان، تهران ۱۳۶۷ ش.

بعداً برخی از وقایع تا ۱۱۱۵ نیز به تذکره نصرآبادی اضافه شده است؛ نظیر سال فوت طاهر قزوینی
[۳] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
و مسیحای معنی.
[۴] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۵۲، پانویس ۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.

شاید کسی غیر از او به تذکره‌اش چیزی افزوده و شاید هم او خود بعداً تذکره‌اش را تکمیل کرده باشد.
[۵] احمد گلچین معانی، «نظری به تذکره نصرآبادی»، ج ۱، ص ۱۹۵۹، در نامواره دکتر محمود افشار، ج ۴، چاپ ایرج افشار و کریم اصفهانیان، تهران ۱۳۶۷ ش.


شرح احوال شاعران در این تذکره موجز و مختصر است.




مؤلف بیش‌تر به خلق وخوی و رفتار و نیز هیئت ظاهری افراد توجه کرده است؛ آثار، شغل، منصب، خویشان و دوستان و استادان آنان و گاه حادثه مهمی را که در زندگی‌شان روی داده، مانند فوت فرزند یا عشق و جنون آنان، ذکر کرده و از هر شاعر یک یا چند بیت نقل کرده و گاه نیز با عباراتی در حد تمجید یا تقبیح به نقد اشعار آنان پرداخته است.




تذکره نصرآبادی گذشته از آن‌که در بررسی شعر و شاعریِ عهد صفوی سودمند است، مرجعی بسیار مهم برای آشنایی با تاریخ اجتماعی و فرهنگ و ادب عامه ایران در آن دوران است.



در فصل اول و دوم کتاب، ضمن آن‌که برخی از خاندان‌های اشراف و سادات و نجیب زادگان عهد صفوی که در اداره کشور دست داشته‌اند معرفی شده‌اند، بسیاری از منصب‌ها و عنوان‌های اداری و حکومتی آن دوره نیز ذکر شده است؛ نظیر آبدارباشی گری،
[۶] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۴۹، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
احتساب،
[۷] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۴۱، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
ایشک (=ایشیک) آقاسی باشی دیوان،
[۸] ۳۷، محمدطاهر نصرآبادی، ج ۱، ص ۳۱، تذکره نصرآبادی، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
بیگلربیگی،
[۹] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۰۷، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
تحویلداری،
[۱۰] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۶۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
توپچی،
[۱۱] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۶۹، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
جارچی باشی،
[۱۲] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۵۷، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
داروغگی،
[۱۳] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۳۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
دیوان بیگی،
[۱۴] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۳۷، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
شیخ الاسلامی،
[۱۵] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۵۲، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
قورچی گری شمشیر،
[۱۶] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۳۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
کتابداری،
[۱۷] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۵۵، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
کلانتری،
[۱۸] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۱۱، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
[۱۹] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۲۵، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
میرجملگی،
[۲۰] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۸۲، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
نقابت
[۲۱] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۴۷، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
و یوزباشی گری
[۲۲] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۷۴، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
این مناصب نزدیک به یکصدوبیست منصب است که برخی از آن‌ها در کتاب‌های دیگر نیست
[۲۳] ایرج افشار، «تاریخ نصرآبادی»، ج ۱، ص ۴۴۸، در یاد بهار: یادنامه دکتر مهرداد بهار، تهران ۱۳۷۶ش.





تذکره نصرآبادی نشان می‌دهد که بسیاری از شاعران دوره صفوی یا برای تجارت و یا برای پیوستن به دربار پادشاهان هند ، به آن سرزمین آمدوشد داشته‌اند و شماری از آنان مدتی از عمر خود را در آن‌جا گذرانده اند. (جاهای متعدد)

۷.۱ - پیشه شاعران

چون بیش‌تر شاعران آن دوران از پیشه وران بوده‌اند، با ذکر پیشه آنان، شماری شایان توجه از اصناف دوره صفوی در این کتاب ثبت شده است؛ نظیر پیراهن و زیرجامه فروش،
[۲۴] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۱۰، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
ترکشدوز،
[۲۵] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۶۵۲، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
شَعرباف،
[۲۶] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۰۱، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
قَمچی (تازیانه) باف
[۲۷] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۳۸۸، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
و لَندَره (نوعی جامه) دوز.
[۲۸] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۰۹، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.



ذکر قهوه خانه‌های مشهور مانند قهوه خانه عرب در اصفهان ،
[۲۹] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۳۵۷، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
ذکر نام برخی از امامزاده‌ها مانند امامزاده زین العابدین در اصفهان
[۳۰] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۵۰- ۱۷۹، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
و امامزاده سهل علی در همدان ،
[۳۱] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۴۲، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
مدرسه‌ها نظیر مدرسه جدة شاه عباس دوم
[۳۲] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۲۱، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
و مدرسه شیخ لطف اللّه ،
[۳۳] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۲۳، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
مسجدها نظیر مسجد امام حسن عسکری علیه‌السلام در قم ، مشهور به مسجد عتیق ،
[۳۴] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۱۲، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
تکیه‌ها، بازارها، بیمارستان‌ها و محله‌ها از دیگر ویژگی‌های سودمند تذکره نصرآبادی برای مطالعات جغرافیای تاریخی و شهری است.
[۳۵] ایرج افشار، «تاریخ نصرآبادی»، ج ۱، ص ۴۵۲ ـ ۴۵۳، در یاد بهار: یادنامه دکتر مهرداد بهار، تهران ۱۳۷۶ش.



اشاره به قلندران و درویشان که یکی از مناصب آن‌ها «باباییِ» تکیه‌ها و حیدری خانه‌ها بوده است،
[۳۶] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۰۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
[۳۷] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۴۳۰، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
مداحی درویشان،
[۳۸] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۶۵۸، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
مراسمی نظیر شاهنامه خوانی،
[۳۹] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۱۰، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
[۴۰] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۴۶۵، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
رواج تصنیف و آهنگ سازی و آوازخوانی و ذکر نغمه‌ها و مقام‌های موسیقی
[۴۱] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۷۴، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
[۴۲] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۱۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
[۴۳] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۳۹۱، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
[۴۴] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۴۶۴، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
و این‌که خوش نویسان در پیری عینک به چشم می‌زدند
[۴۵] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۰۹، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
و برای چشمان ناقص، چشمی از مینا (شیشه) می‌ساختند،
[۴۶] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۹۳، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
اشاره به مراکز لهو و لعب مانند شرابخانه
[۴۷] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۱۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
و قمارخانه،
[۴۸] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۶۱۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
توضیح در باره قهوه خانه که کانون شاعران برای عرضه اشعارشان بوده (ص ۷۰۷ ۷۰۸)، اشاره به نام برخی زنان بدکار که شهرت داشتند،
[۴۹] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۴۴، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
نام برخی از قهوه چیان که برخی از شاعران به آنان دلباخته بودند،
[۵۰] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۵۹، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
[۵۱] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۶۱، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
اشاره به این‌که بعضی شاعران به کوکنار و افیون معتاد بودند
[۵۲] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۴۲۲، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
[۵۳] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۵۸۰، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
و ذکر اشعاری به گویش قدیم تهرانی
[۵۴] محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۶۲۷ ۶۲۸، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
از جمله مواردی است که در بررسی فرهنگ و ادب عامه و تاریخ اجتماعی ایران در عهد صفوی شایان توجه است.
مادّه تاریخ‌های پایان کتاب نیز بر ارزش تاریخی آن افزوده است.

این همه تذکره نصرآبادی را از تذکره‌های دیگر متمایز کرده است.
تذکره نصرآبادی در ۱۳۱۷ ش به اهتمام حسن وحید دستگردی به طبع رسید و در ۱۳۵۲ ش تجدید طبع شد.
تصحیح جدیدی از این کتاب نیز به کوشش احمد مدقّق یزدی در ۱۳۷۸ ش منتشر شده است که فهرست‌های ممتّعی دارد.



(۱) ایرج افشار، «تاریخ نصرآبادی»، در یاد بهار: یادنامه دکتر مهرداد بهار، تهران ۱۳۷۶ ش.
(۲) احمد گلچین معانی، «نظری به تذکره نصرآبادی»، در نامواره دکتر محمود افشار، ج ۴، چاپ ایرج افشار و کریم اصفهانیان، تهران ۱۳۶۷ ش.
(۳) محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.


۱. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۲. احمد گلچین معانی، «نظری به تذکره نصرآبادی»، ج ۱، ص ۱۹۶۲، در نامواره دکتر محمود افشار، ج ۴، چاپ ایرج افشار و کریم اصفهانیان، تهران ۱۳۶۷ ش.
۳. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۴. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۵۲، پانویس ۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۵. احمد گلچین معانی، «نظری به تذکره نصرآبادی»، ج ۱، ص ۱۹۵۹، در نامواره دکتر محمود افشار، ج ۴، چاپ ایرج افشار و کریم اصفهانیان، تهران ۱۳۶۷ ش.
۶. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۴۹، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۷. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۴۱، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۸. ۳۷، محمدطاهر نصرآبادی، ج ۱، ص ۳۱، تذکره نصرآبادی، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۹. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۰۷، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۱۰. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۶۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۱۱. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۶۹، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۱۲. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۵۷، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۱۳. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۳۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۱۴. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۳۷، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۱۵. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۵۲، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۱۶. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۳۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۱۷. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۵۵، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۱۸. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۱۱، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۱۹. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۲۵، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۲۰. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۸۲، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۲۱. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۴۷، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۲۲. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۷۴، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۲۳. ایرج افشار، «تاریخ نصرآبادی»، ج ۱، ص ۴۴۸، در یاد بهار: یادنامه دکتر مهرداد بهار، تهران ۱۳۷۶ش.
۲۴. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۱۰، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۲۵. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۶۵۲، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۲۶. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۰۱، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۲۷. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۳۸۸، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۲۸. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۰۹، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۲۹. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۳۵۷، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۳۰. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۵۰- ۱۷۹، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۳۱. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۴۲، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۳۲. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۲۱، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۳۳. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۲۳، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۳۴. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۱۲، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۳۵. ایرج افشار، «تاریخ نصرآبادی»، ج ۱، ص ۴۵۲ ـ ۴۵۳، در یاد بهار: یادنامه دکتر مهرداد بهار، تهران ۱۳۷۶ش.
۳۶. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۰۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۳۷. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۴۳۰، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۳۸. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۶۵۸، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۳۹. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۱۰، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۴۰. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۴۶۵، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۴۱. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۷۴، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۴۲. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۱۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۴۳. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۳۹۱، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۴۴. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۴۶۴، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۴۵. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۰۹، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۴۶. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۹۳، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۴۷. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۲۱۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۴۸. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۶۱۶، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۴۹. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۴۴، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۵۰. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۵۹، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۵۱. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۱۶۱، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۵۲. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۴۲۲، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۵۳. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۵۸۰، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.
۵۴. محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، ج ۱، ص ۶۲۷ ۶۲۸، چاپ احمد مدقّق یزدی، یزد ۱۳۷۸ ش.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تذکره نصرآبادی»، شماره ۳۴۰۳.    .



جعبه ابزار