• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ترتیب حکمی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ترتیب حکمی در برابر ترتیب فعلی و ترتیب حقیقی است




به احکام ترتیب بدون وجود ترتیب حقیقى و یا نیت ترتیب گفته می شود.



عنوان ترتیب حکمى- در برابر ترتیب فعلى یا حقیقی- نخستین بار در کلمات برخى قدما در باب طهارت، مسئله غسل ارتماسی مطرح شده است.
غسل به دو گونه انجام مى‏شود:
ترتیبى که رعایت ترتیب حقیقی- ابتدا شستن سر، سپس سمت راست و پس از آن سمت چپ بدن- در آن شرط است و ارتماسی که ترتیب یاد شده در آن شرط نیست. برخى قدما گفته‏اند: در غسل ارتماسى ترتیب حکمى وجود دارد.



براى ترتیب حکمى دو معنا ذکر شده است:
۱. جریان احکام ترتیب مطرح در غسل ترتیبی. غسل ارتماسى در این معنا به منزله غسل ترتیبى خواهد بود و کسى که با فرو رفتن دفعى در آب غسل ارتماسى مى‏کند ابتدا به طهارت سر، سپس طرف راست و پس از آن، طرف چپ بدن او حکم مى‏شود. نتیجه آن، این است که اگر جایى از سمت چپ بدن شسته نشده باشد همان قسمت را مى‏شوید و اگر آب به جایى از سمت راست بدن نرسیده باشد آن قسمت را همراه با سمت چپ مى‏شوید. چنان‏که در غسل ترتیبى، حکم چنین است. لیکن بسیارى از فقها ترتیب حکمى را باطل دانسته و در فرض یاد شده قائل به اعاده غسل ارتماسی شده‏اند.
[۲] العروة الوثقى ۱ج، ص۲۹۶.

۲. برخى براى ترتیب حکمى معناى دیگرى ذکر کرده‏ اند و آن عبارت است از نیت ترتیب براىکسى که غسل ارتماسى مى‏کند



 
۱. جواهر الکلام ج۳، ص۹۴-۹۵.    
۲. العروة الوثقى ۱ج، ص۲۹۶.
۳. مستمسک العروة ج۳، ص۸۸.    
۴. جواهر الکلام ۳ج، ص۹۵.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۴۴۳.    



جعبه ابزار