ترجمه بدیع القرآن (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
معرفی کتاب
نام کتاب: بدیع القرآن مؤلف: ابن ابی الاصبع المصری محقق و مصحح: محمد حفنی شرف مترجم: دکتر سید علی میرلوحی مؤلف در این کتاب در مورد انواع بدیعی که در آیات قرآن وجود دارد سخن گفته است وی با استفاده از آثار دانشمندان پیش از خود که در این موضوع سخن گفته‌اند و مطالعه آنها، و بدست آوردن نقایص آنها، تصمیم به تالیف کتابی پیرامون انواع بلاغت و محسنات بدیعی قرآن می‌گیرد و در این راستا کتاب بدیع القرآن را عرضه می‌نماید. (مؤلف خود در مقدمه این کتاب علت و سبب تالیف آن را نیز بیان نموده است). مطالب کتاب پیرامون محسنات بدیعی و بلاغی قرآن است که هر کدام به صورت یک باب مورد بحث قرار گرفته است. تعداد ابوابی که ذکر شده ۱۰۹ باب است که باب اول آن استعاره است که پس از تعریف آن، آیاتی از قرآن را به عنوان شاهد مثال ذکر می‌کند و باب آخر آن حسن خاتمه است که در این باره می‌گوید: بر گوینده چه شاعر و چه نثر پرداز واجب است که کلامش را با بهترین عبارت به پایان برساند. وی در این زمینه آخرین قسمت نامه ایی که حضرت علی علیه‌السّلام در پاسخ نامه معاویه (پیش از وقوع جنگ صفین میان ایشان) نوشته است را به عنوان شاهد مثال ذکر می‌نماید و در مورد قرآن می‌گوید: همه خاتمه‌های قرآن در نهایت نیکویی و اوج کمال است. کتاب بدیع القرآن از کتابهای بسیار ارزشمند است که در زمینه بلاغت قرآن نوشته شده و مطالعه و یادگیری مطالب آن برای علاقه مندان به قرآن امری ضروری است.
ویژگیهای مربوط به اصل کتاب
۱- در ابتدای هر بحث، کسانی که درباره موضوع سخن گفته باشند سخن برخی از آنها را ذکر می‌کند مثلا در باب اشاره (ص ۱۷۶) می‌گوید: این باب را قدامه از باب «ائتلاف لفظ با معنی» منشعب کرده است و آن را شرح داده و گفته است: اشاره آن است که... ۲- کلیه مباحث مربوط به علم بدیع، توضیح داده شده است ۳- جهت توضیح مطالب از آیات و اشعار عرب استفاده کرده است ۴- در هر بحثی که وارد می‌شود شاخه‌های متعددی برای آن ذکر، و تقسیم بندی‌های مختلفی را بیان می‌کند مثلا در باب تجنیس می‌گوید: تجنیس دو اصل دارد... و از آن دو اصل ده فرع بدست آمده است...
ویژگیهای مربوط به نسخه تحقیق و تصحیح شده
کتاب بدیع القرآن تالیف ابن ابی الاصبع مصری، توسط محمد حفنی شرف از فارغ التحصیلان دانشکده دار العلوم قاهره (مصر)، تحقیق و تصحیح و به چاپ رسیده است وی در این راستا تلاشهای فراوانی نموده و چندین نسخه از کتابخانه‌های مختلف بدست آورده (از جمله نسخه‌هایی که در «الجامعة العربیة» وجود دارد و از نسخه خطی محفوظ در کتابخانه استانبول گرفته شده) آنگاه با مقابله آنها و رفع نواقص (که به علت نداشتن نقطه و... در آن وجود داشته) آن را به چاپ رسانیده است وی در این باره اقدامات زیر را انجام داده است: ۱- کتابهایی را که مؤلف در متن نام برده، ایشان در پاورقی معرفی نموده نام مؤلف آن را ذکر توضیحات مختصری پیرامون آن ارائه می‌دهد ۲- آیات و روایات مذکور در متن را، آدرس دهی می‌کند ۳- برخی از موارد که نیازمند به توضیح باشد، در پاورقی توضیحاتی برای آنها بیان کرده است مانند آنچه که در صفحه ۱۲۳ پیرامون استعاره تخییلیه آورده است ۴- هر موضوعی که از طرف مؤلف مطرح می‌شود منابع متعددی را جهت استفاده معرفی می‌کند مثلا در باب تشبیه می‌گوید: منابع بحث این باب: الکتاب سیبویه، ج۱ ص۱۲۱، قواعد الشعر ص۳۱ و... می‌باشد. ۵- در مقدمه کتاب (که تحقیق و تصحیح شده) بحث گسترده ایی پیرامون علم بدیع ارائه نموده است. ۶- شرح مختصری از زندگی مؤلف و تالیفات وی، ذکر کرده است
ویژگیهای مربوط به متن ترجمه
کتاب بدیع القرآن که توسط ابن ابی الاصبع مصری تالیف و با همت محمد حفنی شرف تصحیح و به چاپ رسیده، توسط دکتر سید علی میرلوحی به زبان فارسی ترجمه شده است این ترجمه دارای ویژگیهای زیر می‌باشد: ۱- در برخی از موارد اشتباهاتی که از طرف مصحح صورت گرفته، تذکر داده، متن مؤلف را اصلاح می‌نماید مانند آنچه که در صفحه ۱۴۱ در توضیح آیه شریفه: و لا یدخلون الجنة حتی یلج الجمل فی سم الخیاط (اعراف/ ۴۰) آورده است ۲- آیات و روایات مذکور در متن را، در انتهای کتاب به طور کامل ترجمه نموده است. ۳- متن ترجمه سلیس و روان می‌باشد ۴- در آخر کتاب فهرست مراجع را جمع آوری نموده که شامل فهرست مراجع مؤلف کتاب، مراجع مصحح کتاب و فهرست مراجعی که خود مترجم از آن استفاده نموده است می‌باشد ۵- کلیه اعلام (اسامی اشخاص، اماکن، قبیله‌ها و...) که در متن کتاب وجود دارد به صورت الفبایی فهرست بندی نموده است.
نسخه شناسی
کتاب یک جلد، متن آن فارسی، دارای ۵۳۰ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است ۱- نوع کاغذ: معمولی ۲- جلد: شومیز ۳- نوبت چاپ: نامعلوم ۴- ناشر: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی- مشهد ۵- تاریخ انتشار: سال ۱۳۶۸ ۶- تیراژ: سه هزار نسخه ۷- دارای فهرست: الف: موضوعات کتاب ب: مراجع تالیف ج: مراجع تصحیح د: مراجع ترجمه ه: اعلام. ۸- مولف: ابن ابی الاصبع مصری محقق: محمد حفنی شرف مترجم: سید علی میرلوحی
