• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تشبیه (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تشبیه در لغت به معنای تمثیل
[۱] لسان العرب، ج۷، ص۲۳، «شبه».
و در اصطلاح، برقرار کردن مماثلت بین دو شیء یا بیشتر به وسیله ادات تشبیه است که اشتراک آنها در یک صفت یا بیشتر قصد شده باشد.



ارکان تشبیه چهار تاست: مشبه، مشبه به، وجه شبه و ادات تشبیه.
[۲] جواهرالبلاغه، ص۱۹۹ - ۲۰۰.
اگر وجه شبه در تشبیه، صفتی غیر حقیقی باشد و از امور مختلف انتزاع شده باشد تمثیلی خوانده می‌شود؛ مانند تشبیه انسان به ماه در سرعت فنا که از حالات مختلف آن (هلال، بدر و محاق) انتزاع شده است و اگر وجه شبه از امور مختلف انتزاع نشده باشد آن را غیرتمثیلی گویند؛ مانند تشبیه صورت به بدر.
[۳] جواهرالبلاغه، ص۲۱۲.
در این مدخل از آیاتی استفاده شده است که در آن ادات تشبیه و یا کلمه «مثل» به کار رفته یا مواردی که از نظر علمبلاغت تشبیه محسوب می‌شود.


تشبیه آسمان، تشبیه انفاق، تشبیه ایمان، تشبیه باطل، تشبیه به آب، تشبیه به رحمت، تشبیه به سگ، تشبیه حق، تشبیه قرآن، تشبیه ممنوع، تشبیه مؤمنان، فلسفه تشبیه.


۱. لسان العرب، ج۷، ص۲۳، «شبه».
۲. جواهرالبلاغه، ص۱۹۹ - ۲۰۰.
۳. جواهرالبلاغه، ص۲۱۲.



فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تشبیه».    



جعبه ابزار