تصدیق بدیهی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
(تصدیق بی‌نیاز از فکر و استدلال)
هر یک از تصور و تصدیق یا بدیهی و ضروری است یا نظری و کسبی.تصدیق بدیهی تصدیقی است که ذهن، هنگام حکم به نسبت، به جز تصور دو طرف حکم، به چیز دیگری محتاج نیست و تصدیق کسبی در مقابل آن است.
تصدیق بدیهی یا اوّلی است و یا غیر اولی.بدیهی اولی، قضیه‌ای است که از اولیات تشکیل شده است و غیر اولی، قضیه‌ای است که از غیر اولیات تشکیل شده است.
اولیات یا بدیهیات اولیه، قضایایی است که بالذات مورد تصدیق و یقین عقل قرار می‌گیرد؛ یعنی چیزی که باعث یقین به آنهاست ذات آنهاست، - نه امر دیگر، مثل: حس در محسوسات و تجربه در مجرَّبات که از بدیهیات غیر اولی‌اند - مانند هر کلی بزرگ‌تر از جزء خود است که انسان با تصور موضوع، محمول و نسبت حکمیه به آن یقین می‌کند.
بر این اساس، تصدیق بدیهی، قضیه‌ای است که انسان برای اذعان به آن و پذیرش آن به فکر و مراجعه به تصدیقات دیگر خود نیاز ندارد، بلکه یا خود به خود به آن اذعان دارد و یا از طریق دیگری غیر از مراجعه به تصدیقاتِ از پیش دانسته شده، آن را می‌پذیرد، اگر چه تصدیق بدیهی گاهی به تنبیه و توضیح نیاز دارد.
