• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تضاد

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مراد رابطه بین دو امر وجودى یا دو قضیه کلّیه غیر قابل جمع است.




تضاد ، در منطق یکى از اقسام تقابل است و گفته مى شود که ضد هر چیزی، امر وجودیى است که با آن چیز در یک زمان و مکان ( با لحاظ سایر شرایط ) اجتماع نمى کند ؛



براى مثال ، ضد سیاهی، سفیدى است که هیچ گاه با هم در یک موضوع اجتماع نمى کنند، هر چند ارتفاع هر دو محال نیست .



در قضایا نیز هر گاه دو قضیه کلّیه از نظر موضوع و محمول متحد ، ولى از نظر کیف (سلب و ایجاب ) مختلف باشند، " ضد " محسوب مى شوند، مانند . قضیه " هر انسانى متفکر است " که ضد قضیه " هیچ انسانى متفکر نیست " مى باشد.



از تضاد ، در بسیارى از مباحث اصول سخن به میان آمده است، مانند مبحث تنافی و تعارض ادله ، زیرا تنافى بین دو دلیل یا به صورت تناقض است یا به صورت تضاد . در جایى که مدلول دو دلیل دو حکم متفاوت باشد، تنافى به صورت تضاد نشان داده می شود ، زیرا احکام شرعی با یکدیگر تضاد دارند. بنا بر این، اگر مدلول دلیلى وجوب نماز جمعه و مدلول دلیل دیگر حرمت آن باشد، تعارض این دو، به صورت تضاد است
[۱] مکارم شیرازی ، ناصر ، انوارالاصول ، ج ۳ ، ص ۵۰۰
.


 
۱. مکارم شیرازی ، ناصر ، انوارالاصول ، ج ۳ ، ص ۵۰۰




جرجانی ، محمد بن علی ، کتاب التعریفات ، ص ۵۹
فیض ، علیرضا ، مبادى فقه واصول ، ص ۱۹۷
آخوندخراسانى ، محمدکاظم بن حسین ، کفایة الاصول ، ص ۴۹۶



مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی    



جعبه ابزار