تفسیر اجتهادی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تفاسیر اجتهادی به تلاش برای کشف مراد واقعی
قرآن با استفاده از معارف عقلی و ادبی، و بدون پیش فرض اطلاق می‌شود.
تفسیر اجتهادی تفسیری است که با رعایت دو نکته مهم صورت می‌گیرد:
۱. بعضی از
آیات قرآن ، مبین آیات دیگر است؛
۲. توجه به
احادیث در
تفسیر قرآن .
در این نوع تفسیر، مطالب کلامی، فلسفی و علمی برای توضیح بیشتر قرآن به کار می‌روند؛ یعنی قرآن به عنوان اصل، و دیگر معارف عقلی و علمی به عنوان فرع قرار داده می‌شوند.
برای اثبات
جواز این گونه تفسیر، به آیات ذیل استناد شده است:
۱. (افلا یتدبرون القرآن‌ام علی قلوب اقفالها)؛ آیا به آیات قرآن نمی‌اندیشند یا (مگر) بر دلهایشان قفلهایی نهاده شده است
؛
۲. (کتاب انزلناه الیک مبارک لیدبروا آیاته ولیتذکر اولوا الالباب)؛ (این) کتابی مبارک است که آن را به سوی تو نازل کرده‌ایم تا درباره آیات آن بیندیشند و خردمندان پند گیرند.
در این دو آیه، تدبر در قرآن ترغیب، و از ترک آن توبیخ شده است.
تدبر و اعتبار یک نوع
استنباط و
اجتهاد در ظاهر قرآن، و نوعی تفسیر به رای جایز شمرده می‌شود. ادله عقلی و نقلی دیگری برای اثبات صحت این گونه تفسیر به رای اقامه شده است که در این مختصر، مجال بازگویی آن‌ها نیست.
برخی منابع، تفسیر به رای را به دو قسم
جایز و ممنوع تقسیم کرده و تفسیر اجتهادی را همان تفسیر به رای جایز دانسته‌اند.
تفسیر به رای.
فرهنگ نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«تفسیر اجتهادی».
