تقوا و بخل (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

از ثمرات تقواپیشگی بازداری انسان از بخل می‌باشد.

---

اجتناب از بخل نفس، از آثار تقواپیشگی است:
... واتقوا الله... • ... ومن یوق شح نفسه فاولـئک هم المفلحون.
... و از (مخالفت) خدا بپرهیزید...• ... از بخل و حرص نفس خویش باز داشته شده‌اند رستگارانند!
فاتقوا الله... ومن یوق شح نفسه فاولـئک هم المفلحون.

در پایان آیه برای تاکید بیشتر روی اوصاف کریمه گذشته، و بیان نتیجه آن می‌افزاید: و کسانی که خداوند آنها را از بخل و حرص نفس خویش باز داشته، رستگارانند (و من یوق شح نفسه فاولئک هم المفلحون). شح چنان که راغب در مفردات می‌گوید به معنی بخل توام با حرص است که به صورت عادت در آید. یوق از ماده وقایة، گرچه به صورت فعل مجهول است اما پیداست که فاعل آن در اینجا خدا است، یعنی هر کس خداوند او را از این صفت مذموم نگاهداری کند رستگار است.
در حدیثی می‌خوانیم که امام صادق علیه‌السلام به یکی از اصحاب خود فرمود: اتدری ما الشحیح: آیا می‌دانی شحیح کیست؟! او در جواب عرض می‌کند: هو البخیل: منظور بخیل است. امام فرمود: الشح اشد من البخل، ان البخیل یبخل بما فی یده، و الشحیح یشح بما فی ایدی الناس و علی ما فی یده، حتی لا یری فی ایدی الناس شیئا الا تمنی ان یکون له بالحل و الحرام، و لا یقنع بما رزقه الله عز و جل!:
شح از بخل شدیدتر است، بخیل کسی است که در مورد آنچه دارد بخل می‌ورزد، ولی شحیح هم نسبت به آنچه در دست مردم است بخل می‌ورزد و هم آنچه خود در اختیار دارد، تا آنجا که هر چه را در دست مردم ببیند آرزو می‌کند آن را به چنگ آورد، خواه از طریق حلال باشد یا حرام و هرگز قانع به آنچه خداوند به او روزی داده نیست.
در حدیث دیگری می‌خوانیم:
لا یجتمع الشح و الایمان فی قلب رجل مسلم!، و لا یجتمع غبار فی سبیل الله و دخان جهنم فی جوف رجل مسلم!:
بخل و حرص و ایمان در قلب مرد مسلمان جمع نمی‌شود، همانگونه که غبار راه جهاد و دود جهنم در درون یک انسان مجتمع نمی‌گردد.
کوتاه سخن اینکه: از آیه فوق به خوبی استفاده می‌شود که ترک بخل و حرص انسان را به رستگاری می‌رساند، در حالی که آلودگی به این صفت مذموم کاخ سعادت انسان را ویران می‌سازد.

---