• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تلاوت قرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


خواندن قرآن کریم با آرامش و بزرگداشت آن را تلاوت گویند.




تلاوت از ریشه «ت ل و» در لغت به معنای متابعت است.
[۱] ترتیب العین، ج۸، ص۱۳۴.
[۲] مقاییس اللغه، ج۱، ص۳۵۱.    
[۳] مفردات، ص۱۶۷، «تلو».    
مُتابعت گاهی جسمانی و گاهی با پیروی از مواعظ و حکمت ها و گاهی با قرائت و تدبّر در معناست؛
[۴] مفردات، ص۱۶۷.    
مانند «اِنَّ الَّذینَ یَتلونَ کِتبَ اللّهِ واَقاموا الصَّلوةَ واَنفَقوا مِمّا رَزَقنهُم سِرًّا وعَلانِیَةً یَرجونَ تِجرَةً لَن تَبور».
[۵] فاطر/ سوره۳۵، آیه۲۹.    
البته در دو صورت اول مصدرش «تُلُوّ» و «تُلْو» و در صورت سوم «تلاوة» است. راغب برای متابعت جسمانی نمونه ای قرآنی نیاورده است؛ ولی برخی آیه «و الشَّمسِ وضُحها • والقَمَرِ اِذا تَلها»
[۶] شمس/ سوره۹۱، آیه۱-۲.    
را از این دست دانسته اند.
[۷] الوجوه والنظائر، ص۱۷۹.
[۸] کشف الاسرار، ج۱۰، ص۵۰۵.




به گفته راغب، تلاوت ویژه پیروی از کتاب های آسمانی است؛ خواه با خواندن آن باشد که گویا قاری در پی کلمات و معانی می رود و خواه با پیروی از اوامر و نواهی آن
[۹] مفردات، ص۱۶۷.    
، از این رو باید قرآن را امام و پیشوای خود قرار داد و در پی آن حرکت کرد و این همان حقیقت تلاوت است.
[۱۰] التحقیق، ج۱، ص۳۹۳ -۳۹۴، «تلو».
واژه تلاوت همراه با احترام و قداست بوده، درباره کتاب های آسمانی به ویژه قرآن کریم به کار می رود.
[۱۱] مفردات، ص۱۶۷.    
واژه تلاوت و مشتقات آن بیش از ۶۰ بار در قرآن کریم به کار رفته اند.



برخی، معانی دیگری چون نازل کردن
[۱۲] آل عمران/ سوره۳، آیه۵۸.    
[۱۳] الوجوه والنظائر، ص۱۷۸ -۱۷۹.
و بازگو کردن
[۱۴] قصص/ سوره۲۸، آیه۳.    
[۱۵] البحر المحیط، ج۸، ص۲۸۵.    
برای تلاوت ذکر کرده اند. برخی نیز تلاوت در آیه «واتَّبَعوا ما تَتلوا الشَّیطینُ عَلی مُلکِ سُلَیمنَ»
[۱۶] بقره/ سوره۲، آیه۱۰۲.    
را به معنای دروغ بستن دانسته
[۱۷] المیزان، ج۱، ص۲۳۳.    
[۱۸] المیزان، ج۱، ص۲۳۷.    
[۱۹] الفروق اللغویه، ص۱۴۰.    
و معتقدند اگر فعل «تلا» با «عَلی» متعدی شود به این معناست.
[۲۰] مفردات، ص۱۶۸.    
[۲۱] مجمع البیان، ج۱، ص۳۳۶.
فخر رازی معنای تلاوت در آیه را خبر دادن می داند و معتقد است اگر خبر دهنده دروغ بگوید، گفته می شود:«تلا علی فلان» و زمانی که راست بگوید گفته می شود:«تلا عن فلان»
[۲۲] التفسیر الکبیر، ج۳، ص۲۰۳.
، به هر روی تلاوت در اصطلاح عبارت است از خواندن قرآن با ترتیل و آرامش همراه با طنین ویژه ای که ناشی از بزرگداشت و خشوع تلاوت کننده در برابر آن باشد.
[۲۳] بحارالانوار، ج۷۶، ص۲۰۶.




«قرائت» در لغت به معنای جمع کردن و در اصطلاح ضمیمه کردن حروف و کلمات به یکدیگر است.
[۲۴] مفردات، ص۶۶۸ -۶۶۹، «قرأ».    




واژه قرائت در باره قرآن و دیگر کتاب ها و نوشته ها به کار می رود، با این تفاوت که درباره قرآن تلفظ الفاظ و کلمات در آن، لازم است؛ ولی در مورد سایر کتاب ها و نوشته ها، اصل در آن، ادراک معنا و مفهوم کلام است؛ خواه با نگاه کردن و مطالعه و خواه با تلفظ و خواندن باشد. واژه «قرء» و مشتقات آن (به جز قرآن) ۱۸ بار در قرآن به کار رفته اند و واژه «قرآن» ۷۰ بار به کار رفته است که دو مورد آن
[۲۵] قیامت/ سوره۷۵، ایات۱۷ -۱۸.    
به معنای خواندن
[۲۶] جامع البیان، ج۱، ص۶۵.
[۲۷] جامع البیان، ج۲۹، ص۲۳۵ -۲۳۶.
[۲۸] التبیان، ج۱، ص۱۸.    
[۲۹] التبیان، ج۱۰، ص۱۹۶.    
و دو مورد دیگر
[۳۰] اسراء/ سوره۱۷، آیه ۷۸.    
به معنای نماز صبح است.
[۳۱] جامع البیان، ج۱۵، ص۱۷۴.
[۳۲] تفسیر عیاشی، ج۲، ص۳۰۹.    
[۳۳] فقه القرآن، ج۱، ص۸۲.    
در سایر موارد نام کتاب آسمانی مسلمانان است
[۳۴] مفردات، ص۶۶۸ -۶۶۹. «قرأ».    
که به بخشی از آن نیز اطلاق می شود.



واژه تلاوت تنها در باره کتاب های آسمانی
[۳۵] مفردات، ص۱۶۷، «تلو».    
به ویژه قرآن کریم به کار می رود که با احترام و تکریم همراه است و پس از خواندن، عمل به مضامین آن نیز لازم است؛ ولی قرائت در خواندن هر نوشته ای به کار می رود
[۳۶] مفردات، ص۱۶۷.    
[۳۷] روح البیان، ج۵، ص۲۳۸.
[۳۸] الفروق اللغویه، ص۱۴۰.    
؛ همچنین قرائت در خواندن یک کلمه نیز به کار می رود؛ ولی تلاوت در باره دو کلمه و بیشتر است.
[۳۹] الفروق اللغویه، ص۱۴۰.    




از مهم ترین اهداف بعثت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) تلاوت آیات الهی بر مردم است:«لَقَد مَنَّ اللّهُ عَلَی المُؤمِنینَ اِذ بَعَثَ فیهِم رَسولاً مِن اَنفُسِهِم یَتلوا عَلَیهِم ءایتِهِ».
[۴۰] آل عمران/ سوره۳، آیه۱۶۴.    


خدای متعالی تلاوت قرآن را به پیامبر اکرم فرمان داد:«اُتلُ ما اوحِیَ اِلَیکَ مِنَ الکِتبِ»
[۴۱] عنکبوت/ سوره۲۹، آیه۴۵.    
، چنان که خود آن حضرت از این مأموریت خبر داده است:«واُمِرتُ اَن اَکونَ مِنَ المُسلِمین • واَن اَتلُوا القُرءانَ»
[۴۲] نمل/ سوره۲۷، آیات۹۱ -۹۲.    
، از این رو تبلیغ رسالت پیامبراکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با تلاوت قرآن آغاز شد.


(۱) بحارالانوار، المجلسی (م. ۱۱۱۰ ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق.

(۲) البحر المحیط، ابوحیان الاندلسی (م. ۷۵۴ ق.)، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۲ ق.

(۳) التبیان، الطوسی (م. ۴۶۰ ق.)، به کوشش احمد حبیب العاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی.

(۴) التحقیق، المصطفوی، تهران، وزارت ارشاد، ۱۳۷۴ ش.

(۵) ترتیب العین، خلیل (م. ۱۷۵ ق.)، به کوشش المخزومی و دیگران، دارالهجرة، ۱۴۰۹ ق.
(۶) تفسیر روح البیان، بروسوی (م. ۱۱۳۷ ق.)، بیروت، دارالفکر.

(۷) تفسیر العیاشی، العیاشی (م. ۳۲۰ ق.)، به کوشش رسولی محلاّتی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه.

(۸) التفسیر الکبیر، الفخر الرازی (م. ۶۰۶ ق.)، قم، دفتر تبلیغات، ۱۴۱۳ ق.

(۹) جامع البیان، الطبری (م. ۳۱۰ ق.)، به کوشش صدقی جمیل، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ ق.

(۱۰) روح المعانی، الآلوسی (م. ۱۲۷۰ ق.)، به کوشش علی عبدالباری، بیروت، ۱۴۱۵ ق.

(۱۱) فقه القرآن، الراوندی (م. ۵۷۳ ق.)، به کوشش حسینی، قم، کتابخانه نجفی، ۱۴۰۵ ق.

(۱۲) کشف الاسرار، میبدی (م. ۵۲۰ ق.)، به کوشش حکمت، تهران، امیر کبیر، ۱۳۶۱ ش.

(۱۳) مجمع البیان، الطبرسی (م. ۵۴۸ ق.)، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۰۶ ق.

(۱۴) معجم الفروق اللغویه، ابوهلال العسکری (م. ۳۹۵ ق.)، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۱۲ ق.

(۱۵) معجم مقاییس اللغه، ابن فارس (م. ۳۹۵ ق.)، به کوشش عبدالسلام محمد، قم، دفتر تبلیغات، ۱۴۰۴ ق.

(۱۶) مفردات، الراغب (م. ۴۲۵ ق.)، به کوشش صفوان داودی، دمشق، دارالقلم، ۱۴۱۲ ق.


(۱۷)المیزان، الطباطبایی (م. ۱۴۰۲ ق.)، بیروت، اعلمی، ۱۳۹۳ ق.


(۱۸)الوجوه والنظائر، الدامغانی (م. ۴۷۸ ق.)، به کوشش فاطمة یوسف، دمشق، مکتبة الفارابی، ۱۴۱۹ ق.



۱. ↑ ترتیب العین، ج۸، ص۱۳۴.
۲. ↑ مقاییس اللغه، ج۱، ص۳۵۱.    
۳. ↑ مفردات، ص۱۶۷، «تلو».    
۴. ↑ مفردات، ص۱۶۷.    
۵. ↑ فاطر/ سوره۳۵، آیه۲۹.    
۶. ↑ شمس/ سوره۹۱، آیه۱-۲.    
۷. ↑ الوجوه والنظائر، ص۱۷۹.
۸. ↑ کشف الاسرار، ج۱۰، ص۵۰۵.
۹. ↑ مفردات، ص۱۶۷.    
۱۰. ↑ التحقیق، ج۱، ص۳۹۳ -۳۹۴، «تلو».
۱۱. ↑ مفردات، ص۱۶۷.    
۱۲. ↑ آل عمران/ سوره۳، آیه۵۸.    
۱۳. ↑ الوجوه والنظائر، ص۱۷۸ -۱۷۹.
۱۴. ↑ قصص/ سوره۲۸، آیه۳.    
۱۵. ↑ البحر المحیط، ج۸، ص۲۸۵.    
۱۶. ↑ بقره/ سوره۲، آیه۱۰۲.    
۱۷. ↑ المیزان، ج۱، ص۲۳۳.    
۱۸. ↑ المیزان، ج۱، ص۲۳۷.    
۱۹. ↑ الفروق اللغویه، ص۱۴۰.    
۲۰. ↑ مفردات، ص۱۶۸.    
۲۱. ↑ مجمع البیان، ج۱، ص۳۳۶.
۲۲. ↑ التفسیر الکبیر، ج۳، ص۲۰۳.
۲۳. ↑ بحارالانوار، ج۷۶، ص۲۰۶.
۲۴. ↑ مفردات، ص۶۶۸ -۶۶۹، «قرأ».    
۲۵. ↑ قیامت/ سوره۷۵، ایات۱۷ -۱۸.    
۲۶. ↑ جامع البیان، ج۱، ص۶۵.
۲۷. ↑ جامع البیان، ج۲۹، ص۲۳۵ -۲۳۶.
۲۸. ↑ التبیان، ج۱، ص۱۸.    
۲۹. ↑ التبیان، ج۱۰، ص۱۹۶.    
۳۰. ↑ اسراء/ سوره۱۷، آیه ۷۸.    
۳۱. ↑ جامع البیان، ج۱۵، ص۱۷۴.
۳۲. ↑ تفسیر عیاشی، ج۲، ص۳۰۹.    
۳۳. ↑ فقه القرآن، ج۱، ص۸۲.    
۳۴. ↑ مفردات، ص۶۶۸ -۶۶۹. «قرأ».    
۳۵. ↑ مفردات، ص۱۶۷، «تلو».    
۳۶. ↑ مفردات، ص۱۶۷.    
۳۷. ↑ روح البیان، ج۵، ص۲۳۸.
۳۸. ↑ الفروق اللغویه، ص۱۴۰.    
۳۹. ↑ الفروق اللغویه، ص۱۴۰.    
۴۰. ↑ آل عمران/ سوره۳، آیه۱۶۴.    
۴۱. ↑ عنکبوت/ سوره۲۹، آیه۴۵.    
۴۲. ↑ نمل/ سوره۲۷، آیات۹۱ -۹۲.    


برگرفته از مقاله تلاوت، دائرة المعارف قرآن کریم.    



جعبه ابزار