• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تناقض‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقصود ناسازگارى مدلول دو دلیل به صورت سلب و ایجاب است




تناقض ، در منطق از اقسام تقابل و به معناى تقابل " سلب و ایجاب " و یا " وجود و عدم " است . گفته شده: نقیض هر چیزى ، رفع آن است ؛



براى مثال ،در باب مفردات ، نقیض انسان، لا انسان است .



در باب قضایا نیز هر گاه دو قضیه از نظر موضوع و محمول متحد ولى از نظر کم (کلیت و جزئیت ) و کیف (سلب و ایجاب ) مختلف باشند و در صدق و کذب قابل اجتماع و یا ارتفاع نباشند ، آن دو را متناقض مى گویند. براى مثال ، نقیض قضیه موجبه کلیه ـ هر انسانى متفکر است ـ ، سالبه جزئیه ـ بعضى از انسان ها متفکر نیستند _ مى باشد.



در علم اصول در موارد زیادى از تناقض بحث شده است ، همانند تنافى و تعارض ادله، زیرا تنافى میان دو دلیل یا به صورت تناقض است یا به صورت تضاد . در جایى که مدلول دو دلیل، دو حکم متناقض باشد، تنافى به صورت تناقض است ، مانند این که مدلول یک دلیل ، وجوب نماز جمعه و مدلول دلیل دیگر، عدم وجوب آن باشد ، زیرا بین وجوب و عدم وجوب ، رابطه تناقض بر قرار است .



مکارم شیرازی ، ناصر ، انوارالاصول ، ج ۳ ، ص ۵۰۰
فاضل لنکرانی ، محمد ، ایضاح الکفایة ، ج ۶ ، ص ۱۲۸
عزیز برزنجی ، عبداللطیف عبدالله ، التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة ، ج ۱ ، ص ۳۶
مشکینی ، علی ، اصطلاحات الاصول ، ص ۱۱۳



مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی    



جعبه ابزار