توبه بنی اسرائیل (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وقتی
بنی اسرائیل در غیاب
حضرت موسی علیه‌السّلام
مرتد شدند، حضرت آنها را به
توبه از ارتدادشان دعوت کرد، و آنها توبه کرده و پشیمان شدند، و راه توبه تعیین شده برای
گوساله پرستان بنی اسرائیل، این بود که همدیگر را بکشند.
توبه بنی اسرائیل از
گوساله پرستی، پس از آگاه شدن از گمراهی خویش بود.
ولما سقط فی ایدیهم وراوا انهم قد ضلوا قالوا لـئن لم یرحمنا ربنا ویغفر لنا لنکونن من الخـسرین. «و هنگامی که حقیقت به دستشان افتاد، و دیدند گمراه شده اند، گفتند: «اگر پروردگارمان به ما رحم نکند، و ما را نیامرزد، بطور قطع از زیانکاران خواهیم بود!»
در
مجمع البیان فرموده: معنای جمله" سقط فی ایدیهم" این است که
بلا در دست هایشان قرار گرفت، یعنی طوری بلا بر ایشان مسلط شد که گویی دستهایشان در آن بود، و این تعبیر را غالبا در‌باره نادمینی که به آثار سوء عمل گذشته شان مبتلا شده اند و این ابتلاء را پیش بینی نمی کردند بکار برده و گفته می شود" سقط فی یده"، البته" اسقط فی یده" هم گفته می شود، و لیکن اولی فصیح تر است. بعضی هم گفته اند معنای جمله مزبور این است که: اثر سویی که او را زیان می رساند در دستش افتاد.
حضرت موسی علیه‌السّلام از بنی اسرائیل، دعوت کرد از ارتدادشان توبه کنند.
واذ قال موسی لقومه یـقوم انکم ظـلمتم انفسکم باتخاذکم العجل فتوبوا الی بارئکم... «و زمانی را که موسی به
قوم خود گفت: «ای قوم من! شما با انتخاب
گوساله (برای
پرستش) به خود
ستم کردید! پس توبه کنید و به سوی
خالق خود باز گردید! و خود را (یکدیگر را) به
قتل برسانید! این کار، برای شما در پیشگاه پروردگارتان بهتر است. سپس خداوند توبه شما را پذیرفت زیرا که او توبه پذیر و رحیم است.»
کشتن یکدیگر، راه توبه تعیین شده برای گوساله پرستان بنی اسرائیل بود.
واذ قال موسی لقومه یـقوم انکم ظـلمتم انفسکم باتخاذکم العجل فتوبوا الی بارئکم فاقتلوا انفسکم... «و زمانی را که موسی به قوم خود گفت: «ای قوم من! شما با انتخاب گوساله (برای پرستش) به خود ستم کردید! پس توبه کنید و به سوی خالق خود باز گردید! و خود را (یکدیگر را) به قتل برسانید! این کار، برای شما در پیشگاه پروردگارتان بهتر است.» سپس خداوند توبه شما را پذیرفت زیرا که او توبه پذیر و رحیم است.» (بنا بر یک احتمال مقصود از «اقتلوا انفسکم» کشتن یکدیگر است.)
انتحار و
خودکشی، توبه تعیین شده برای گوساله پرستان بنی اسرائیل بود.
واذ قال موسی لقومه یـقوم انکم ظـلمتم انفسکم باتخاذکم العجل فتوبوا الی بارئکم فاقتلوا انفسکم... «و زمانی را که موسی به قوم خود گفت: «ای قوم من! شما با انتخاب گوساله (برای پرستش) به خود ستم کردید! پس توبه کنید و به سوی خالق خود باز گردید! و خود را (یکدیگر را) به قتل برسانید! این کار، برای شما در پیشگاه پروردگارتان بهتر است.» سپس خداوند توبه شما را پذیرفت زیرا که او توبه پذیر و رحیم است.» (از احتمالات «فاقتلوا انفسکم» یکی این است که خودکشی کنید.)
پذیرش توبه بنی اسرائیل، پس از اقدام آنان به اجرای فرمان قتل خویش بود.
واذ قال موسی لقومه یـقوم انکم ظـلمتم انفسکم باتخاذکم العجل فتوبوا الی بارئکم فاقتلوا انفسکم ذلکم خیر لکم عند بارئکم فتاب علیکم انه هو التواب الرحیم. «و زمانی را که موسی به قوم خود گفت: «ای قوم من! شما با انتخاب گوساله (برای پرستش) به خود ستم کردید! پس توبه کنید و به سوی خالق خود باز گردید! و خود را (یکدیگر را) به قتل برسانید! این کار، برای شما در پیشگاه پروردگارتان بهتر است.» سپس
خداوند توبه شما را پذیرفت زیرا که او توبه پذیر و رحیم است.»
پذیرش توبه بنی اسرائیل، پس از پشیمانی از پندارها و رفتارهای ناپسند خود بود.
و لقد اخذنا میثـق بنی اسرءیل... «ما از بنی اسرائیل
پیمان گرفتیم و رسولانی به سوی آنها فرستادیم.......» وحسبوا الاتکون فتنة فعموا وصموا ثم تاب الله علیهم... «
گمان کردند مجازاتی در کار نخواهد بود! از این رو (از دیدن حقایق و شنیدن سخنان
حق،)
نابینا و
کر شدند سپس (بیدار گشتند، و) خداوند توبه آنها را پذیرفت.........» («ثم تاب الله علیهم» از پذیرش توبه آنان حکایت دارد و با توجه به سوابقشان معلوم می‌شود که در برهه‌ای از
تاریخ، آنان بصیرت خود را بازیافتند و از کارها و افکار ناپسندشان دست برداشتند.)
نوید خداوند به آمرزش تائبان بنی اسرائیل، مشروط به
ایمان و
عمل صالح آنان بود.
یـبنی اسرءیل... «ای بنی اسرائیل! ما شما را از چنگال دشمنتان نجات دادیم.....» وانی لغفار لمن تاب وءامن وعمل صــلحا ثم اهتدی. «و من هر که را توبه کند، و ایمان آورد، و عمل صالح انجام دهد، سپس
هدایت شود، می آمرزم!»
پذیرش توبه گوساله پرستان بنی اسرائیل، پس از بازگشت آنان از گوساله پرستی و ایمان به خداوند بود.
ان الذین اتخذ وا العجل... «کسانی که گوساله را (
معبود خود) قرار دادند، بزودی خشم پروردگارشان، و
ذلت در زندگی دنیا به آنها می‌رسد و اینچنین، کسانی را که (بر
خدا)
افترا می بندند،
کیفر می‌دهیم!» والذین عملوا السیـات ثم تابوا من بعدها وءامنوا ان ربک من بعدها لغفور رحیم. «و آنها که
گناه کردند، و بعد از آن توبه نمودند و ایمان آوردند، (
امید عفو او را دارند زیرا)
پروردگار تو، در پی این کار، آمرزنده و مهربان است.»
گناه
بت پرستی و
سجده در برابر گوساله آن هم در آن مقیاس وسیع و گسترده، آن هم در آن مدت کوتاه، آن هم برای ملتی که آن همه
معجزات دیده بودند گناهی نبود که به این آسانی بخشوده شود و مثلا با گفتن یک"
استغفر الله" همه چیز پایان یابد.
بلکه باید این ملت
غضب پروردگار را ببیند و طعم ذلت را در این زندگی بچشد و
شلاق کیفر کسانی را که به خدا افترا می بندند به پیکر خود احساس کند تا بار دیگر به این آسانی و سادگی به
فکر چنین گناه عظیمی نیفتد.
در
آیه این موضوع را تکمیل کرده و به صورت یک قانون کلی چنین می گوید: " اما آنها که اعمال بدی انجام دهند، سپس توبه کنند (و
شرائط توبه همگی انجام گیرد) و ایمان خود را به خدا تجدید نمایند و از هر گونه
شرک و نافرمانی بازگردند، پروردگار تو بعد از آن، آنها را می بخشد، او بخشنده و مهربان است.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «توبه بنی اسرائیل».
