• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جامع صحیحی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



جامع صحیحی مفهوم مشترک میان همه افراد صحیح یک موضوع فقهی است.




جامع صحیحی ، مقابل جامع اعمی و به معنای مفهوم مشترکی است که صحیحی در بحث " صحیح و اعم " برای افراد و مصادیق مختلف عبادت یا معامله خاصی تصور می نماید که شامل تمام افراد صحیح می گردد ؛ برای مثال ، نماز صحیح ، افراد و مصادیق مختلفی، نظیر نماز شکسته، کامل، غریق و مضطر دارد که برای این مصادیق باید قدر مشترکی ( جامع ) ، تصور شود .



اصولیون در تصویر جامع صحیحی اختلاف دارند:

۲.۱ - دیدگاه محقق خراسانی


برخی هم چون مرحوم " محقق خراسانی " معتقدند این جامع ، جامع ذاتی ( مقولی ) است ؛ به این معنا که جامع در عبادتی همانند نماز، عبارت است از چیزی که " معراج مؤمن " و یا " ناهی از فحشا " می باشد . این جامع ، شامل همه افراد نماز، مثل نماز شکسته، کامل، غریق و مضطر خواهد بود ؛

۲.۲ - جامع صحیحی جامع وجودی است


عده ای معتقدند جامع صحیحی، نه جامع مقولی (ذاتی) و نه جامع عنوانی است ، بلکه جامع وجودی است که مرتبه ای از مراتب وجود است . این مرتبه از ناحیه قلّت (کمی) محدود است ؛ یعنی باید جامع ارکان باشد ؛ ولی از ناحیه زیادی و کثرت لا شرط است ؛

۲.۳ - دیدگاه محقق خویی


برخی هم چون مرحوم " محقق خویی " در " اجودالتقریرات " ، گفته اند شارع مقدس، مخترع الفاظ عبادات و معاملات است و به همین خاطر درباره نماز فرموده است: " الصلوة اوّلها التکبیر و آخرها التسلیم " و نیز فرموده: " الصلوة ثلثها الرکوع و ثلثها السجود و ثلثها الطهور " ، به این ترتیب ، هر آن چه را که شارع به عنوان مخترع و واضع اعتبار کرده است ، همان مسمای عبادت و جامع است و بقیه اجزا و شرایط به صورت لابشرط در مسما ، اخذ شده است ؛

۲.۴ - دیدگاه امام خمینی


" امام خمینی " ( ر ه ) درباره جامع صحیحی می گوید: جامع صحیحی در مرکبات اعتباری ـ مانند نماز ـ همان هیئت اتصالی است که در آن اجزا و مواد خاصی نظیر ذکر، قرائت ، رکوع و سجود به صورت لابشرط اخذ شده است، به گونه ای که این اجزا و مواد در آن هیئت اتصالی فانی و مندک بوده و این هیئت بر میسور هر یک از آن اجزا صادق است .


 
۱. آخوندخراسانی، محمدکاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص ۲۴    
۲. خمینی، روح الله، تهذیب الاصول، ص ۷۳    
۳. نائینی، محمد حسین، اجودالتقریرات، ج ۱، ص ۴۰    
۴. خمینی، روح الله، تهذیب الاصول، ج ۱، ص ۷۸    




مكارم شیرازی ، ناصر ، انوارالاصول ، ج ۱ ، ص ۱۰۲-۱۰۵
خمینی، روح الله، تهذیب الاصول، ج ۱، ص ۷۱-۸۲    
فاضل لنكرانی ، محمد ، سیری كامل دراصول فقه ، ج ۲ ، ص ۱۱۹و ۱۴۷-۱۵۴
مجاهد ، محمد بن علی ، مفاتیح الاصول ، ص ۲۰۱-۲۰۲



مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی    



جعبه ابزار