جبرائیل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جبرائیل،
جبرئیل یا
جبریل یکی از مفردات
نهج البلاغه، نام
فرشته‌ی وحی، که
حضرت علی (علیه‌السلام) در در توصیف
خدای تعالی و عاجز بودن
انسان از توصیف
ملائکه و ... از این واژه استفاده نموده است.
جبرائیل، جبرئیل یا جبریل به معنای نام فرشته‌ی وحی آمده است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در بیان این‌که خدای تعالی نامتناهی و غیر قابل توصیف است و این‌که انسان همچنین از توصیف ملائکه عاجز است، فرموده است: «... ان کنت صادقا ایّها المتکلّف لوصف ربّک فصف جبریل و میکائیل و جنود الملائکة المقربین فی حجرات القدس مرجحنّین متولّهة عقولهم ان یحدّوا احسن الخالقین...؛
ای آن‌که برای وصف خدایت خودت را به زحمت می‌اندازی، اگر راست می‌گویی توصیف کن جبرئیل و
میکائیل و اقسام ملائکه را که در غرفه‌های قدس در مقابل عظمت خدا خاضع و سر به زیر هستند و عقولشان واله و حیران است از این‌که احسن الخالقین را توصیف کنند.»
واژه «مرجحنّ» بر وزن مقشعّر، به معنای کسی است که بر اثر
ثقل خم شده و نیز آن‌که به طرف
راست و چپ خم می‌شود. «ارجحنّ الحجر: اذا مال‌هادیا.»
امام (علیه‌السلام) همچنین در
خطبه قاصعه، ضمن
مذمت یارانش فرموده است: اگر از
اسلام دست کشیده و به غیر آن پناه بردید،
اهل کفر با شما می‌جنگند دیگر نه جبرئیل کمکتان می‌کند و نه میکائیل ... «و انّکم ان لجاتم الی غیره، حاربکم اهل الکفر ثم لا جبرائیل و لا میکائیل و لا مهاجرون و لا انصار ینصرونکم الّا المقارعة بالسیف حتّی یحکم اللّه بینکم.»
این واژه دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جبرائیل»، ص۱۹۹-۱۹۸.
