• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جبرائیل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



جبرائیل، جبرئیل یا جبریل یکی از مفردات نهج البلاغه، نام فرشته‌ی وحی، که حضرت علی (علیه‌السلام) در در توصیف خدای تعالی و عاجز بودن انسان از توصیف ملائکه و ... از این واژه استفاده نموده است.



جبرائیل، جبرئیل یا جبریل به معنای نام فرشته‌ی وحی آمده است.


امام (صلوات‌الله‌علیه) در بیان این‌که خدای تعالی نامتناهی و غیر قابل توصیف است و این‌که انسان همچنین از توصیف ملائکه عاجز است، فرموده است: «... ان کنت صادقا ایّها المتکلّف لوصف ربّک فصف جبریل و میکائیل و جنود الملائکة المقربین فی حجرات القدس مرجحنّین متولّهة عقولهم ان یحدّوا احسن الخالقین...؛ ‌ای آن‌که برای وصف خدایت خودت را به زحمت می‌اندازی، اگر راست می‌گویی توصیف کن جبرئیل و میکائیل و اقسام ملائکه را که در غرفه‌های قدس در مقابل عظمت خدا خاضع و سر به زیر هستند و عقولشان واله و حیران است از این‌که احسن الخالقین را توصیف کنند.»
واژه «مرجحنّ» بر وزن مقشعّر، به معنای کسی است که بر اثر ثقل خم شده و نیز آن‌که به طرف راست و چپ خم می‌شود. «ارجحنّ الحجر: اذا مال‌هادیا.»
امام (علیه‌السلام) همچنین در خطبه قاصعه، ضمن مذمت یارانش فرموده است: اگر از اسلام دست کشیده و به غیر آن پناه بردید، اهل کفر با شما می‌جنگند دیگر نه جبرئیل کمکتان می‌کند و نه میکائیل ... «و انّکم ان لجاتم الی غیره، حاربکم اهل الکفر ثم لا جبرائیل و لا میکائیل و لا مهاجرون و لا انصار ینصرونکم الّا المقارعة بالسیف حتّی یحکم اللّه بینکم.»


این واژه دو ‌بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۶۲، خطبه۱۸۲.    
۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۹۹، خطبه۱۹۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جبرائیل»، ص۱۹۹-۱۹۸.    






جعبه ابزار