جمح (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جَمْح (به فتح جیم و سکون میم)، یکی از مفردات به کار رفته در
قرآن کریم به معنای رفتن با شتاب است.
جَمْح (به فتح جیم و سکون میم) به معنی شتاب رفتن است.
راغب گوید: اصل آن در اسب است (اسب سرکش) که نشاط و تند رفتنش طوری باشد که راکب نتواند آن را باز دارد.
در
قاموس و
اقرب الموارد نیز نظیر آن گفته است، مصدر آن جمح و جموح و جماح آمده است.
(لَوْ یَجِدُونَ مَلْجَاً اَوْ مَغاراتٍ اَوْ مُدَّخَلًا لَوَلَّوْا اِلَیْهِ وَ هُمْ یَجْمَحُونَ) «اگر پناهگاه یا نهانگاه‌ها یا گریزگاهی می‌یافتند شتابان و با نشاط به سوی آن رو می‌کردند.»
مجمع البیان آن را شتاب رفتن معنی کرده
و در ذیل اللغة فرموده: جماح تند رفتن است که چیزی رونده را باز ندارد.
از این مادّه در قرآن فقط صیغه فوق هست.
در خطبه۱۸۱
نهج البلاغه آمده: «
«وَ صَدَّهُمْ عَنِ الْحَقِّ وَ جِمَاحِهِمْ فی التِّیهِ»؛ و اعراضشان از حق و شتابشان در گمراهی.»
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "جمح"، ج۲، ص۴۷.
