• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جنون (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


جنون، از ماده جن، در اصل به معنای پنهان ماندن چیزی از حس است. و به انسان دیوانه مجنون می‌گویند.


جنون، از ماده جن، در اصل به معنای پنهان ماندن چیزی از حس است.
[۱] مفردات، راغب اصفهانی، ص۲۰۳، «جن».    
به انسان دیوانه از این جهت مجنون می‌گویند که چیزی میان عقل و نفس او مانع می‌شود و عقل او را می‌پوشاند.
[۲] مفردات، راغب اصفهانی، ص۲۰۵، «جن».    
مقصود ما، در این مدخل معنای دوم است که از واژه‌های «جنه»، «سعر»، «مجنون»، «مفتون» و جملاتی مانند «یتخبطه الشیطان» و «استهوته الشیاطین» استفاده شده است.

املای اسناد دین و مبادلات اقتصادی از سوی دیوانه، فاقد اعتبار است.
یـایها الذین ءامنوا اذا تداینتم بدین الی اجل مسمی فاکتبوه... فان کان الذی علیه الحق سفیهـا اوضعیفـا او لایستطیع ان یمل هو فلیملل ولیه بالعدل... «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که بدهی مدت داری (به خاطر وام یا داد و ستد) به یکدیگر پیدا کنید، آن را بنویسید!. ..... و اگر کسی که حق بر ذمه اوست، سفیه (یا از نظر عقل) ضعیف (و مجنون) است، یا (به خاطر لال بودن،) توانایی بر املا کردن ندارد، باید ولی او (به جای او،) با رعایت عدالت، املا کند! و دو نفر از مردان (عادل) خود را (بر این حق) شاهد بگیرید.....»
[۳] بقره/سوره۲، آیه۲۸۲..    
(مقصود از «ضعیف» در آیه یاد شده «ضعیف العقل» و یا «مجنون» است. چنان که جمله «لایستطیع ان یمل» نیز مجنون را شامل می‌شود.)
[۴] مجمع البیان، شیخ طبرسی، ذیل آیه.    


۲.۱ - عدم حق املاء

 "هر گاه کسی که حق بر ذمه او است (بدهکار) سفیه یا (از نظر عقل) ضعیف (و مجنون) باشد و یا (به خاطر لال بودن) توانایی بر املاء کردن ندارد، باید ولی او املاء کند" (فان کان الذی علیه الحق سفیها او ضعیفا او لا یستطیع ان یمل هو فلیملل ولیه).
بنا بر این در مورد سه طایفه، "ولی" باید املاء کند، کسانی که سفیه ‌اند و نمی‌ توانند ضرر و نفع خویش را تشخیص دهند و امور مالی خویش را سر و سامان بخشند (هر چند دیوانه نیستند) و کسانی که از نظر فکری ضعیف ‌اند یا مانند کودکان کم سن و سال و پیران فرتوت و کم هوش یا دیوانه ‌ها و افراد گنگ و لال، و یا کسانی که توانایی املاء کردن را ندارند هر چند گنگ نباشند.
از این جمله احکام دیگری نیز به طور ضمنی استفاده می‌ شود، از جمله ممنوع بودن تصرفات مالی سفیهان و ضعیف العقل‌ها و همچنین مساله جواز دخالت ولی در این گونه امور.
[۵] تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۸۵.    


۲.۲ - ضعف در عقل

«او ضعیفا» و یا این که ضعفی در عقل او باشد به این که کم عقل یا دیوانه باشد و برخی گفته ‌اند یعنی در اثر پیری خوب نتواند درک کند.
[۶] ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، شیخ طبرسی، ج۳، ص۲۰۳.


۱. ↑ مفردات، راغب اصفهانی، ص۲۰۳، «جن».    
۲. ↑ مفردات، راغب اصفهانی، ص۲۰۵، «جن».    
۳. ↑ بقره/سوره۲، آیه۲۸۲..    
۴. ↑ مجمع البیان، شیخ طبرسی، ذیل آیه.    
۵. ↑ تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۸۵.    
۶. ↑ ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، شیخ طبرسی، ج۳، ص۲۰۳.


فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «جنون».    



جعبه ابزار