• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حبط (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حَبط (به فتح حاء) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای بُطلان و پوچ شدن که حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص بردباری در مصیبت و عبرت گرفتن از کار شیطان از این واژه استفاده نموده است.



حَبط (به فتح حاء) به معنای بُطلان و پوچ شدن آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «حبط العمل حبطا، بطل.» و همچنین «حبط العمل حبطا: فسد و هدر.»


امام (صلوات‌الله‌علیه) در حکمت ۱۴۴ در خصوص بردباری در مصیبت فرموده است: «ینزل الصبر علی قدر المصیبة و من ضرب یده علی فخذه عند مصیبته حبط عمله؛ صبر به قدر بلا نازل می‌شود، هر کس در وقت بلا بر زانویش بکوبد، عملش باطل می‌شود و از ثواب بلا محروم می‌گردد.»
امام (علیه‌السلام) درباره عبرت گرفتن از کار شیطان فرموده‌اند: «فاعتبروا بما کان من فعل الله بابلیس اذا حبط عمله الطویل و جهده الجهید ... عن کبر ساعة واحدة؛ از رفتار خدا با ابليس پند گيريد، آنگاه كه عمل طولانى مدت و كوشش توان‌فرسايش را بر باد داد... و ساعتی تكبر ورزيد.»
از کلام حضرت (علیه‌السلام) معلوم می‌شود که دست زدن به زانو در وقت مصیبت و تکبّر از فرمان حق، از عوامل حبط می‌باشد.


این واژه دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. رازی، زين‌الدين، مختار الصحاح، ص۶۵.    
۲. ابن سيده، المحكم والمحيط الأعظم، ج۳، ص۲۴۶.    
۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۵، حکمت۱۴۴.    
۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۸۷، خطبه۱۹۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «احتباس»، ص۲۴۷.    






جعبه ابزار