• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حد تخصیص

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آخرین حدّ مجاز تخصیص یک عام را حد تخصیص گویند.



حد تخصیص، به معنای آخرین حد تخصیص زدن یک عام است که در نزد عرف و اهل زبان مجاز و مورد پسند می‌باشد؛ به بیان دیگر، حد تخصیص به معنای بیشترین تعداد از افراد خاص است که در یک تخصیص می‌توان از تحت شمول حکم عام خارج نمود، به گونه‌ای که خروج بیش از آن، نزد عرف و اهل زبان غلط و ناپسند بوده و به استهجان تخصیص منجر می‌گردد.


درباره حد تخصیص، میان علما اختلاف وجود دارد:
۱. بعضی هم چون مرحوم «سید مرتضی»، «شیخ طوسی» و «ابن زهره» معتقدند عام را تا زمانی که حتی یک فرد تحت آن باقی بماند، می‌توان تخصیص زد؛
۲. بعضی، باقی ماندن سه فرد و برخی دو فرد را در تحت عام آخرین حد تخصیص دانسته‌اند؛
۳. بسیاری معتقدند تا اندزه‌ای می‌توان عام را تخصیص زد که تعداد افراد باقی مانده در تحت آن، نزدیک به تعداد کل افراد عام باشد.
[۲] محمدی، ابوالحسن، مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، ص۸۱.
[۳] زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، اصول الفقه، ج۲، ص۲۵۲.
[۴] میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج۱، ص۲۴۱.
[۵] مشکینی، علی، تحریر المعالم، ص۱۱۰.



۱. صاحب معالم، حسن بن زین الدین، معالم الدین و ملاذ المجتهدین، ص۱۱۰.    
۲. محمدی، ابوالحسن، مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، ص۸۱.
۳. زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، اصول الفقه، ج۲، ص۲۵۲.
۴. میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج۱، ص۲۴۱.
۵. مشکینی، علی، تحریر المعالم، ص۱۱۰.



فرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «حد تخصیص»



جعبه ابزار