• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حدثان (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حِدْثَان (به کسر حاء و سکون دال) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای بلاهای روزگار و حوادث و پیشامدهای سخت روزگار که حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص ترغیب به تربیت نفس، پندی اخلاقی و اجتماعی و در راه بودن مرگ از این واژه استفاده نموده است.



حِدْثَان (به کسر حاء و سکون دال) به معنای بلاهای روزگار و حوادث و پیشامدهای سخت روزگار، آمده است.


امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص ترغیب به تربیت نفس، فرموده است: ««یَا اَسْرَی الرَّغْبَةِ اَقْصِرُوا، فَاِنَّ الْمُعَرِّجَ عَلَی الدُّنْیَا لَا یَرُوعُهُ مِنْهَا اِلَّا صَرِیفُ اَنْیَابِ الْحِدْثَانِ»؛ ‌ای اسیران حرص و رغبت در دنیا! بس کنید، زیرا افراد دلبسته به دنیا را جز صدای برخورد دندان‌های حوادث سخت، به خود نیاورد.»
امام (علیه‌السلام) در پندی اخلاقی و اجتماعی نیز می‌فرماید: ««وَ قَدْ خَاطَرَ مَنِ اسْتَغْنَی بِرَاْیِهِ، وَ الصَّبْرُ یُنَاضِلُ الْحِدْثَانَ»؛ و آن کس که به رای خود قناعت کند، خویشتن را به خطر افکنده است و صبر با مصائب می‌جنگد.»
واژه «حدثان» بر وزن ضربان، به معنای مزبور در خطبه ۸۳، نیز مورد اشاره قرار گرفته است و آن حضرت (علیه‌السلام) در خصوص این‌که مرگ در راه است، فرموده‌اند: ««قَدْ هَتَکَتِ الْهَوَامُّ جِلْدَتَهُ وَ اَبْلَتِ النَّوَاهِکُ جِدَّتَهُ وَ عَفَتِ الْعَوَاصِفُ آثَارَهُ وَ مَحَا الْحَدَثَانُ مَعَالِمَهُ»؛ حشرات موذی پوست تن او را از هم می‌شکافند و سختی‌های گور بدن او را می‌پوساند، تندبادها آثارش را نابود می‌کند و گذشت شب و روز نشانه‌های او را از میان بر می‌دارد.»
واژه «احدوثه» به معنای آن‌چه حدیث و نقل می‌شود، آمده است و جمع آن احادیث است؛ چنان‌که امام (علیه‌السلام) در رابطه با ارزش علم و عالمان فرموده است: ««یَا کُمَیْلَ بْنَ زِیَادٍ مَعْرِفَةُ الْعِلْمِ دِینٌ یُدَانُ بِهِ، بِهِ یَکْسِبُ الْاِنْسَانُ الطَّاعَةَ فِی حَیَاتِهِ وَ جَمِیلَ الْاُحْدُوثَةِ بَعْدَ وَفَاتِهِ»؛ ای کمیل بن زیاد! آشنایی با علم و دانش آیینی است که انسان به آن جزا داده می‌شود و باید به آن گردن نهد، به وسیله آن در دوران حیات، کسب طاعت فرمان خدا می‌کند و بعد از وفات نام نیک از او می‌ماند.»


۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۳۸، حکمت۳۵۹.    
۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۰۶، حکمت۲۱۱.    
۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۱۱، خطبه۸۳.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین (علیه‌السّلام)، ج۳، ص۳۹۷.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۶، حکمت۱۴۷.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین (علیه‌السّلام)، ج۱۳، ص۱۹۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حدثان»، ص۲۵۶-۲۵۵.    






جعبه ابزار