حدثان (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حِدْثَان (به کسر حاء و سکون دال) یکی از مفردات
نهج البلاغه به معنای بلاهای روزگار و حوادث و پیشامدهای سخت روزگار که
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص ترغیب به
تربیت نفس، پندی اخلاقی و اجتماعی و در راه بودن
مرگ از این واژه استفاده نموده است.
حِدْثَان (به کسر حاء و سکون دال) به معنای بلاهای روزگار و حوادث و پیشامدهای سخت روزگار، آمده است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص ترغیب به تربیت نفس، فرموده است: «
«یَا اَسْرَی الرَّغْبَةِ اَقْصِرُوا، فَاِنَّ الْمُعَرِّجَ عَلَی الدُّنْیَا لَا یَرُوعُهُ مِنْهَا اِلَّا صَرِیفُ اَنْیَابِ الْحِدْثَانِ»؛
ای اسیران
حرص و رغبت در
دنیا! بس کنید، زیرا افراد دلبسته به دنیا را جز صدای برخورد دندان‌های حوادث سخت، به خود نیاورد.»
امام (علیه‌السلام) در پندی اخلاقی و اجتماعی نیز می‌فرماید: «
«وَ قَدْ خَاطَرَ مَنِ اسْتَغْنَی بِرَاْیِهِ، وَ الصَّبْرُ یُنَاضِلُ الْحِدْثَانَ»؛
و آن کس که به رای خود
قناعت کند، خویشتن را به خطر افکنده است و
صبر با مصائب می‌جنگد.»
واژه «حدثان» بر وزن ضربان، به معنای مزبور در
خطبه ۸۳، نیز مورد اشاره قرار گرفته است و آن حضرت (علیه‌السلام) در خصوص این‌که مرگ در راه است، فرموده‌اند: «
«قَدْ هَتَکَتِ الْهَوَامُّ جِلْدَتَهُ وَ اَبْلَتِ النَّوَاهِکُ جِدَّتَهُ وَ عَفَتِ الْعَوَاصِفُ آثَارَهُ وَ مَحَا الْحَدَثَانُ مَعَالِمَهُ»؛
حشرات موذی پوست تن او را از هم می‌شکافند و سختی‌های گور بدن او را می‌پوساند، تندبادها آثارش را نابود می‌کند و گذشت شب و روز نشانه‌های او را از میان بر می‌دارد.»
واژه «احدوثه» به معنای آن‌چه حدیث و نقل می‌شود، آمده است و جمع آن احادیث است؛ چنان‌که امام (علیه‌السلام) در رابطه با ارزش
علم و
عالمان فرموده است: «
«یَا کُمَیْلَ بْنَ زِیَادٍ مَعْرِفَةُ الْعِلْمِ دِینٌ یُدَانُ بِهِ، بِهِ یَکْسِبُ الْاِنْسَانُ الطَّاعَةَ فِی حَیَاتِهِ وَ جَمِیلَ الْاُحْدُوثَةِ بَعْدَ وَفَاتِهِ»؛
ای
کمیل بن زیاد! آشنایی با علم و دانش آیینی است که انسان به آن جزا داده می‌شود و باید به آن گردن نهد، به وسیله آن در دوران حیات، کسب طاعت فرمان
خدا می‌کند و بعد از وفات نام نیک از او می‌ماند.»
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حدثان»، ص۲۵۶-۲۵۵.
